Dijital Türk lirası hazırlıkları akademisyenlerin de gündeminde

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şafak Ertan Çomaklı, AA muhabirine, dijital paraların temel amacının, reel sektörün finansman ihtiyaçlarına düşük maliyetle cevap verebilen, güvenilir kurumlar aracılığıyla geniş bir yatırımcı tabanına farklı finansal araçlar sunan, güçlü kurumsal yapıya sahip bir finans sektörü inşa etmek olduğunu söyledi.

Bu noktada dijital paranın, elektronik parayla karıştırılmaması gerektiğini belirten Çomaklı, "Elektronik paralar, blok zincir teknolojisi içinde yer almamakta ve bu teknolojinin sunduğu olumlu özellikleri sağlayamamaktadır. Fakat dijital paralar, blok zincir teknolojisinin tüm özelliklerini kullanabilmekte ve bir para politikası aktarım aracı olarak kullanılabilmektedir. Bu noktada blok zincir teknolojisi üzerine kuruldukları için kripto paralara rakip olarak görülmektedir." dedi.

Çomaklı, burada dikkat edilmesi gereken hususun, merkez bankası paralarının, katılım için izinli blok zincir ağları kullanırken kripto paraların izin gerektirmeyen ağlar kullanması olduğunu bildirdi.

Merkez bankaları paralarının merkezi bir yapıda olduğuna dikkati çeken Çomaklı, şöyle konuştu:

"Merkezi bir yapıya bürünmüş olsa da blok zincir tabanını kullandığı için dijital paraların merkez bankası para politikalarının kullanım gücünü artırabileceği öngörülmektedir. Dolayısıyla Dijital Türk Lirası Projesi bu anlamda küresel piyasalara eş güdümlü olacak şekilde hayata geçirilebilirse hem dünyadaki diğer itibari paralarla rekabeti açısından hem de uluslararası şirketler açısından önemli bir yer edinecektir."

"Etki düzeyi henüz bilinemiyor"

Diğer bir perspektiften bakıldığında hiçbir ülkenin, başka ülke dijital parasının kendi ülkesinde yaygınlaşmasını istemeyeceğini vurgulayan Çomaklı, şunları kaydetti:

"Bu bakımdan, merkez bankası dijital parası kişiden kişiye gönderim, ödeme hizmetleri, komisyon ücretleri ve hız gibi kolaylıklar getirebilmesine rağmen elektronik paraların bir üst versiyonu olarak kalmaktadır. Kripto paraların üretim mantığı üzerine bir yaklaşım sergilenmedikçe, dijital paranın üstünlüğü ele alamayacağı öngörülmektedir. Sonuç olarak Merkez Bankası dijital parasının etkisinin ne düzeyde olacağı henüz bilinemiyor."

Gözler geniş katılımlı ileri aşama testlerde

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Türkiye'nin dijital lirası için hazırlıklarda yeni aşamaya odaklanıldı.

2022-2024 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program'da, Dijital Türk Lirası Projesi kapsamında teknolojik, ekonomik ve hukuki çalışmaların sonuçlarının değerlendirilmesiyle, birinci faz pilot bulgular doğrultusunda daha yaygın ve geniş katılımlı ileri aşama pilot testlere devam edileceği ifade edilmişti. Dijital liranın sürecine ilişkin takvimi bu çalışmalar belirleyecek.

Merkez Bankası da bu konuda teknolojik araştırma, geliştirme ve test süreçlerinin, teknoloji paydaşların katılımıyla yakın iş birliği içinde gerçekleştirileceğini belirtmişti.

Bu doğrultuda Merkez Bankası, ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK-BİLGEM ile ikili mutabakat zaptları imzalamış, Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformu oluşturmuştu.

Çalışmalar kapsamında, blok zincir teknolojisi, dağıtık yapıların ödeme sistemlerinde kullanımı, anlık ödeme sistemleri ile entegrasyon gibi başlıklarda çeşitli testlerin yapılması planlanıyor.