Eti Alüminyum'dan dev yatırım

2005 yılında özelleştirilerek Cengiz ailesine devredilen Eti Alüminyum'a o tarihten bu yana geçen sürede 550 milyon dolar modernizasyon yatırımı yapıldı. Bu yatırımların 300 milyon dolarlık kısmı tamamlanırken elektrolizhanelerde devam eden modernizasyon için de 250 milyon dolarlık yatırım yapılıyor.

TÜRKİYE’NİN TEK ENTEGRE TESİSİ

Türkiye’nin tek entegre alüminyum tesislerinde de yeni yatırımlarla birlikte savunma, uçak ve otomotiv sanayiinde kullanılacak yeni ürünler geliştirilerek dünya pazarlarının yolu açılırken 60 ülkeye ihracat gerçekleştiriliyor. Kamuda iken yenileme çalışmaları yapılmayan ve özelleştirildiğinde kapanma aşamasında bulunan Eti Alüminyum bugün 1200’ü doğrudan olmak üzere taşeron işçilerle birlikte toplam 1700 kişi istihdam ediliyor. Tesis, Seydişehir’de birçok sektörü de hareketlendirerek dolaylı istihdam da sağlıyor. Teknolojinin yanı sıra çevre yatırımlarına da önem verilen tesislerde  gaz salınımı AB ortalamasının yüzde 50’sinin bile altına düşürüldü. 2,5 milyon metrekare tesis arazisinde şu ana kadar 100 binden fazla ağaç dikildi.  Seydişehir Eti Alüminyum Tesisler, kendi alanında entegre olan Türkiye’nin tek tesis unvanını koruyor. Eğer fabrika kapatılmış olsaydı Türkiye bu alanda tamamen dışa bağımlı hale gelecekti.

550 MİLYON DOLAR YATIRIM

Eti Alüminyum tesislerinin özelleştirilmesinden sonra geçen sürede tesise birçok alanda yatırım yapıldı. Toplan 550 milyon dolarlık yatırımın 300 milyon doları tamamlandı. Geri kalan 240 milyon dolarlık kısmı ise elektrolizhanelerin modernizasyonunda devam ediyor.

Türkiye’nin yıllık yaklaşık 600 bin ton olan alüminyum ihtiyacının yüzde 10’u olan 60 bin tonu Seydişehir Entegre Tesislerinde üretiliyor. Yatarımlar tamamlandığında Seydişehir’deki üretim yıllık 82-85 bin tona yükselecek ve ihtiyacın yüzde 15' ine cevap verecek. Türkiye’nin yıllık alüminyum ithalatının 1,8 milyar dolar olduğu göz önüne alınırsa, sadece Seydişehir alüminyum tesisleri yıllık yaklaşık 250 milyon doların ülke içinde kalmasını sağlayacak.

250 MİLYON DOLAR TÜRKİYE’DE KALIYOR

Seydişehir Alüminyum Tesislerinde yılda 250 milyon dolarlık üretim yapılıyor, böylece Eti Alüminyum tek başına 250 milyon dolarlık ithalatın önünü kesiyor.

Elektriğin çok pahalı olması ve Türkiye’de devlet sübvansesi bulunmadığı için Oymapınar Barajı bu özelleştirme kapsamına alındı. Eti Alüminyum Tesisleri, Oymapınar Barajı’nda üretilen elektrikle çalışıyor. Oymapınar Barajı olmadan ticari anlamda üretim yapmak mümkün değil. Bir ton alüminyum üretiminde yaklaşık 1,750 USD’lik elektrik tüketimi gerçekleştiğini düşünürsek, elektrik maliyetinin ne kadar önemli bir kalem olduğu ve üretimin devam ettirilebilmesi için uygun koşullarda temin edilmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır.

60 ÜLKEYE İHRACAT

Eti Alüminyum, özelleştirildikten sonra yaptığı modernizasyon yatırımları ile ürün kalitesi ve ürün çeşitliliğini artırarak bugün 60 ülkeye ihracat yapar konuma gelmiştir. Alüminyum özellikle savunma sanayi açısından stratejik bir öneme sahiptir. TÜBİTAK ile birlikte çalışılarak savunma sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ürün çeşitliliği sürekli olarak artırılmaktadır. Savunma için bu kadar önemli bir ürünün Türkiye’de üretilmesi stratejik açıdan vazgeçilmez konumdadır.

UÇAK VE OTOMOTİVDE KULLANILIYOR

Yapılan modernizasyon çalışmaları ile ürün kalitesinin artırılması ve yeni ürünler üretilmesi ile dünya pazarlarının da kapısını açtı. Hollanda, Amerika, Fransa ve Alman firmaları ile kurulan dökümhane daha önce Türkiye’de üretilmeyen 2 bin  5 bin ve 7 bin grubu döküm alaşımları, özel alaşımlı yassı ingot ve yuvarlık ingot üretilmeye başlandı. Savunma, uçak, otomotiv alanında kullanılan bu ürünler sayesinde milyonlarca doların ülkede kalması sağlandı.

TESİS İÇİNDE TESİS 

Eti Alüminyum Tesislerinin yedek parça ihtiyacını karşılamak için tesisin içinde Makine Teçhizat Fabrikası kuruldu. 17,8 milyon dolara kurulan fabrikaya CNC tezgahları, kaynak makineleri, testere ve 2 adet indüksiyon ocağı alındı. Böylece hem üretim kalitesi artırıldı, hem üretim çeşitliliği fazlalaştı. CNC tezgahının alımıyla yatırım sırasında ihtiyaç duyulan bir çok malzemenin imalatını yapabilme yeteneği kazanılmış oldu.

BİN 700 KİŞİYE İSTİHDAM

Özelleştirildiğinde kapanma aşamasında olan Eti Alüminyum Tesisleri, ülke ekonomisine yaptığı katkının yanı sıra 1700 kişiye de istihdam sağlamaktadır. 1200 kişi şirket bünyesinde çalışırken, taşeronlarla birlikte bu sayı 1700’e ulaşmaktadır. Ayrıca bölgedeki ticaret de Eti Alüminyum Entegre Tesisleri sayesinde oldukça hareketlenmiştir.

ATIK GAZDA AB’YE FARK ATTI

Entegre alüminyum Tesisleri’nin gaz salınımı için özelleştirme sonrasında 15 milyon dolarlık yatırım yapıldı. Bu yatırım sonrasında AB normlarının yüzde 50 oranında daha düşük gaz salınımı seviyesine ulaşıldı.

100 BİN AĞAÇ DİKİLDİ

Özelleştikten sonra neredeyse baştan yaratılan Eti Alüminyum Seydişehir Tesisleri, sadece teknik olarak değil çevresel olarak da yenilendi. Tesisin 2,5 milyon metrekarelik alanına bu zamana kadar özellikle sera gazlarını azaltıcı ceviz ağacı, kavak ağacı, karaçam ve akasya olmak üzere 100.000 adetten fazla ağaç dikildi ve ağaçlandırma çalışmaları devam etmektedir. Bu çalışmalarla Türk Sanayisinin gözbebeği olan tesis, güzelliğin bir bütün olduğu anlayışının da en iyi örneği oldu.

ÇİNLİ MÜHENDİSLER

Bu kadar önemli bir tesis için dünyadaki son teknolojiler Türkiye’ye getirilirken, yenileme kapsamında sektörün önde gelen yabancı şirketlerinden danışmanlık hizmeti alındı. Yatırımların devreye sokulması aşamasında Çinli mühendislerle çalışmalara başlandı.

ELEKTRİK VE SUDAN TASARRUF

Yenileme çalışmaları sırasında çevre faktörü de en ince ayrıntısına kadar düşünüldü. Yatırımlarla elektrik ve su kullanımında ciddi tasarruflar sağlandı. Özelleştirme önce 1 ton alüminyum için 16.000 KW elektrik kullanılırken, bu rakam 13.000 KW’ye düşürüldü. Su kullanımı ise yüzde 80 oranında azaltıldı.

250 MİLYON DOLAR

Tesisin özelleştirildiği 2005 yılında acil yapılması gerekenler gözden geçirildiğinde, tesislere yenileme yatırımı yapılması nedeniyle tesisin her an durabileceği tespit edildi. Özellikle elektrolizhanelerdeki hücrelerin 2 saatlik durmasıyla elektroliz hücreleri donacağı için sistem 4 yıllık kapanma süreciyle karşı karşıya kalacaktı. Bu nedenle sadece elektrolizhane için 250 milyon dolarlık yatırım yapıldı.

OYMAPINAR YÜZDE 5 DAHA VERİMLİ

Özelleştirme kapsamında yer alan Oymapınar Barajı da yenileme yatırımlarından payını aldı. Avusturyalı VA-TECH firmasıyla ortak çalışmaya gidilerek santralin hidrolik ve elektrik kumanda sistemleri tamamen değiştirilerek modern bir kimliğe kavuşturuldu. 14.6 milyon dolar yenileme yapılan Oymapınar’da elektrik üretimi yüzde 5 oranında artırıldı.

FUEL OİL’E 70 MİLYON DOLAR ÖDENMİYOR

Tesislerde kullanılan kükürt ve SO2 oranı yüksek 6 noluFuel-Oil’in çevreye daha fazla zarar vermemesi için 5 milyon dolar yatırımla doğalgaz dönüşümü gerçekleştirildi. 2008 yılından sonra tesislerde doğalgaz kullanılmaya başlandı. Yerli kömürün de devreye girmesiyle birlikte yılda 70 milyon dolarlık yakıt tutarının Türkiye’de kalması sağlandı.

SEYDİŞEHİR DOĞALGAZA KAVUŞTU

Eti Alüminyum için İran’dan Seydişehir’e çekilen doğalgaz hattı gerekli izinler alınarak kullanılmaya başlandı. Tesislerin doğalgaza geçmesinin ardından EPDK, Seydişehir ilçesi dağıtım ihalesini sonuçlandırdı ve ilçe doğalgaza kavuştu.

ATIK BUHARDAN 13 MW ENERJİ

Buhar kazanlarının yenilenmesinin ardından atık buharın siyan olmaması için 7.5 milyon dolara buhar türbini yatırımı yapıldı. Buhar türbini sayesinde 13 BW enerji üretimi ile maliyetler aşağı çekildi.

10 YILDA 200 MİLYON DOLAR

Oymapınar ve Seydişehir’de yapılan yatırımlar sonucunda ilave 62 milyon Kwn/yıl enerji üretim artışı sağlandı. Tüm tesislerde toplam 180 milyon Kwn/yıl enerji tasarrufu sağlandı. Böylece elektrik üretim artışı ve tüm enerji tasarrufu 242 milyon Kwh/yıl oldu. Eğer doğalgaz santrali ile elektrik üretilseydi bu enerjiyi üretmek için 60 milyon metreküp/yıl doğalgaz tüketilecekti. Bu da dışarıya yıllık 20 milyon dolar, 10 yıllık periyotta ise 200 milyon dolar ödemek demekti. Bu ödemenin önüne geçilerek milli ekonomiye önemli katkı sağlandı. (Abdullah Leblebici)