Kazakistan'ın yeraltı mescitleri

119

Kazakistan’ın batısında Türkmenistan, Karakalpakistan, İran ve Hazar Denizi’ne sınırı olan Mangistau eyaletine bağlı Aktav şehrinde bulunan Şopan Ata ve Beket Ata yeraltı mescitleri, görenleri hayran bırakıyor. Ülkenin en zengin petrol yataklarına sahip Aktav şehir merkezine yaklaşık ikiyüz elli kilometre uzaklıktaki mescitler, Ramazan'da ziyaretçileri ağırlıyor.

219

Sekizinci asrın başlarında Orta Asya’ya İslam’ı anlatmak için gelen Arap kökenli Hocalar grubuna bağlı Şopan ve Beket Ata, Hoca Ahmet Yesevi hazretlerinin izinden giderek İslamın yayılmasına hizmet etmiş.

319

Hanefi mezhebi ve Maturidi akidesine bağlı olan evliyalar, hayatlarını sufi olarak sürdürdü. Evliyalar bölgesi olarak da adlandırılan Mangistau eyaletinde 362 evliyanın yaşadığı biliniyor.

419

Halk arasında Şopan Ata olarak bilinen Sülayman Bağırgani’nin Hoca Ahmet Yesevi’nin nasihatı üzerine devesine binerek Harezm bölgesine irşada gittiğini kaydeden Abdrahmanov, Kul Süleyman, Hakim Süleyman, Hakim Hoca Süleyman ve Hakim Ata gibi mahlaslar kullanan Şopan Ata’nın, Hoca Ahmet Yesevi tarzında hece vezni ile yazdığı Bakırgan, Ahirzaman ve Meryem adlı kitapların önemli eserlerinden olduğunu kaydetti.

519

Şopan Ata Yeraltı Mescidi'nin etrafında bulanan mezarlıkta Hoca Ahmet Yesevi Hazretleri'nin talebelerinin de yattığını hatırlatan Abdrahmanov, aynı yerde çok eski zamanlara ait kabirlerin de olduğunu bildirdi.

619

Mescidin bakımını yapan ve gelen misafirleri ağırlayan Meryem Apa, ata-babalardan süregelen adetleri yaşatmaya çalıştıklarını ve mescidin yanına inşa ettikleri dinlenme alanında gelen ziyaretçilerin tüm ihtiyaçlarını karşıladıklarını söyledi.

719

Mezarlıkta üç tip kabirle bulunuyor. Dönemin zenginlerinin yattığı mezarlar, genellikle görkemli ve büyük anıt tarzı. Müridlerin mezarları ise bel hizasında dörtgen ve sade. Mezarlıkta ayrıca Osmanlı zamanındaki mezar taşlarına benzeyen sade ve üzerinde arapça yazıların olduğu kabirlere de rastlamak mümkün.