TCMB’den yılın son günü gelen hamle ve önceki gün açıklanan enflasyon rakamları düşük çıkınca dövizde gerileme, borsada da yükselişler yaşıyoruz. Gösterge faizi de aylar sonra tezgah üstü piyasada 7,92 seviyelerinden işlem görüyor. 2015 yılına pozitif olarak girdik. En azından dövizdeki yükseliş şimdilik de olsa düşüşe geçti. TCMB yılın son günü zorunlu karşılıkları artırarak piyasalara güven aşılamaya çalıştı. Haftaya başlarken gelen bu hareketler sonrası piyasalarda bir sakinlik olduğu kesin. Yine önceki gün tüm gelişmekte olan piyasalarda ve gelişmiş piyasalarda satışlar vardı. Fakat biz olumlu olarak ayrıştık. Borsa İstanbul günü %1’in üzerinde artışla kapattı. Petrol fiyatlarındaki düşüşler sebebiyle düşük çıkan Aralık ayı enflasyon rakamı da pozitif gelince borsada alımlar devam ediyor. 2015 yılına pozitif girdik, devam edip etmeyeceği çok önemli bununla ilgili ipuçlarını değerlendireceğiz. Bu yıl seçimler var, bununla birlikte jeopolitik gelişmelerde hiç de olumlu bir hava yok. Bir de çözüm süreci var.
2015 yılında piyasalarda önemli hareketler bekliyorum. Avrupa Birliği girdiği ekonomik sıkıntıları aşmak için hamle üzerine hamle yapmaktadır. Faizleri negatife düşürdü, bununla birlikte parasal genişlemede bulunuyor. Fakat Avrupa ekonomisini düzeltmekte hala yol alması gerektiğine inanıyorum. Birlik üyesi her ülkenin kendine has sorunları olduğu için Avrupa’nın krizinin devam edeceğini bekliyorum. Zaten 2008 yılında yapmış olduğum yorumlarda da bununla ilgili net ifadeler kullanmıştım. Avrupa’nın krizinin en az 5 yıl süreceğini öngörmüştüm. Geçen süre yaklaşık 7 yıldır. Avrupa hala krizde hala doğru dürüst bir yol alabilmiş değil. ECB’nin yapacağı parasal genişlemenin bir takım olumlu yansımaları olacaktır. Bunu da önümüzdeki aylarda göreceğiz.
ABD için beklentilerimiz çok olumlu, ama bizim gibi gelişmekte olan ülkeler için negatif. ABD ekonomisinin bu krizden ilk çıkacak ülke olacağını bir yıldır yazıyor söylüyorum. ABD her girdiği krizden yaklaşık 2 yıl içerisinde çok olumlu olarak çıkmış ekonomisini de çok rahatlatmış bunu geçmiş olan bütün krizlerde görebiliyoruz. Atılan adımlar çok net yapılan hamlelerden sonra pozitif geri dönüşler olmuş, şimdiki krizde de aynısını görüyoruz. Faizlerin uzunca bir dönem sıfır’a yakın tutulması yapılan parasal gevşeme ABD ekonomisine olumlu olarak geri dönmüş, şimdilerde meyvelerini topluyorlar. Fakat bizim için olumsuz olan ABD Merkez Bankası FED yıl içerisinde başlayacağı faiz artırımları, FED’in faiz artırımlarına başlaması ile birlikte gelişmekte olan ülkelerden para çıkışları başlayacaktır. Türkiye, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya için olumsuz senaryolarda bu yıl yazılacaktır. 2014 yılı değerlendirme yazımda da yazdığım gibi bizim için olumlu olan petrol fiyatlarındaki düşüş ve cari açığımıza olan önemli katkısıdır. Ham petrol fiyatları 50 dolar seviyelerine kadar düştü. Yıllardan beri 80 dolar ile 136 dolar aralığında kalan dolar fiyatı 50 dolar seviyesine düşünce cari açık rakamlarında da gözle görülen iyileşmeler olmuştu. Tabii ki petrol fiyatlarında bu seviyelerde kalmamız mümkün değildir. Onun için önümüzdeki aylarda bizim için FED faizinden sonra bir de petrol fiyatlarının yükselmesi olumsuz gelişmeler olacaktır.
Jeopolitik gelişmelerde ise işler iyiden iyiye kötüye gidiyor. Irak’ta, Suriye’de Ukrayna’da işler karışık. Irak ve Suriye bizi çok daha yakından ilgilendiriyor. Sınır komşularımız olmasından dolayı buralarda yaşanacak her olumsuzluk bizi de sıkıntıya sokacaktır.
Ukrayna-Rusya gerginliği bize hem uzak hem yakın, batının ve ABD’nin Rusya’ya uyguladığı ambargolar Rus ekonomisini krize sokmuş durumdadır.Rusya ile ticareti olan bir ülke olmamızdan dolayı da Aralık ayında yaşanan Ruble krizinden etkilenmiş dövizde sert yükselişler, Borsa İstanbul’da da 6-7 bin puanlık düşüşler olmuştu. Yeni yılda da Rusya’da yaşanacak yeni gelişmeler olabileceği için bu olayda bizi olumsuz etkileyecek sebeplerden bir tanesidir.
2015 yılı genelinde benim yukarıda saydığım tüm gelişmeleri de göz önünde bulunduracak olursak TCMB’nin parasal sıkılaştırmaya devam etmesi de göz önüne alırsak 2015 yılının 2014 yılını hiç aratmayacağını ve biraz daha sıkıntılı bir yıl geçireceğimizi bekliyorum. 2015 yılından seçimler piyasaların en büyük bahanesi olacaktır. Bizi zor bir yıl daha bekliyor desek doğru bir yorum yapmış oluruz. Hayırlısı olsun dileğiyle.