Başlığı okuduğunuzda ‘Yaz gününün ortasında, hava cayır cayır yanarken, insanlar gölge kovalarken, neden bahsediyor bu adam?’ diyebilirsiniz…
Evet, yazın en kavurucu zamanlarındayız. Eylül ayının henüz başında olduğumuz bugünlerde güneş, en sıcak yüzüyle karşılıyor bizi. Bugünden sonbahara ve kışa ilişkin bir varsayımda bulunmak da mevsim koşulları gereği mümkün değil. Zaten yılın yılı tutmadığı, bir yıl bol yağışlı ve soğuk, diğer yıl kurak ve kıştan beklenenin olmadığı zamanları yaşıyoruz.
Mevsim koşullarından arındırılmış bir şekilde, önümüzdeki ekonomik göstergelere ve enflasyonun alıp başını gitmesine, enflasyonu arkasından sürekli olarak iten zamlara bakarak kışın zor geçeceğini, çetin bir kışın bizi beklediğini söyleyebiliriz.
Dünyanın gündeminde enerji ve gıda var… Korkulan şey, enerjiye ve gıdaya ulaşımda sıkıntı yaşanacağı yönünde. Talebin fazla arzın ise bir dengede olmasına bağlı olarak her geçen gün fiyatların arttığına şahitlik ediyoruz.
İşte daha dün, elektrik enerjisine ve doğalgaza yüzde 20 oranında zam yapıldı. Bu tabi konutlar için geçerli. Sanayi kuruluşları için zam oranı yüzde 50’yi aştı.
Şöyle geçmişe doğru dönüp bir baktığımızda, 2022 yılının başından bu yana elektrik ve doğalgaza gelen zamların faturalara yansımasının ne kadar büyük olacağını görebiliyoruz.
Hadi buyurun birlikte bakalım…
2022 yılının ilk 3 aylık döneminde ev elektriği tarifelerine düzenleme yapılmış, az tüketenin düşük, çok tüketenin yüksek çarpanla elektrik faturasını ödemesi yönünde bir karar alınmıştı. Bu karar aslında en düşük yüzde 49 oranındaki bir zamla birlikte gelmişti.
2022 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarını kapsayan birinci çeyreği için iş yeri elektrik fiyatlarına yüzde 168, aynı kalem için alçak gerilim sanayi elektrik fiyatlarına yüzde 156'lık bir zam yapılmıştı. Dağıtım bedellerinin güncellenmesi, TRT payının kaldırılması gibi kararlar sonucunda tüketicilere etki edecek zam oranı aktif enerji zam oranının altında kalmış olsa da değişen çok fazla bir şey yoktu.
1 Haziran 2022 tarihli ve 31825 sayılı Resmi Gazete'de belirtildiği üzere 2022 yılı Haziran ayında elektriğe mesken aboneleri için yüzde 15, sanayi ve iş yeri aboneleri için yüzde 25 zam gelmiş.
Eylül 2022 tarihine kadar 2022 yılı toplam elektrik zammı oranı mesken düşük kademe için yüzde 57, mesken yüksek kademe için yüzde 136; iş yeri düşük kademe için yüzde 111, iş yeri yüksek kademe için yüzde 181 olarak tespit edildi.
Dün itibariyle Eylül ayına merhaba dedik. Merhaba demeden önce de zamların haberini aldık. Mesken için yüzde 20, sanayi işletmeleri için ise yüzde 50 oranında yeni bir zam daha yapılmış oldu.
Şu ana kadar elektriğe gelen zam, en düşük kullanım bedeli üzerinden dahi değerlendirildiğinde toplamda yüzde 77’ye kadar ulaştı. Yani faturası 100 lira gelen bir vatandaş, aynı orandaki elektrik enerjisi tüketimine 177 lira ödeme yapacak. Tabi bundan sonra zam gelmezse!
Bununla da sınırlı değil elbet. Bir de doğalgaz gerçeğimiz var. En büyük enerji giderlerimizden biri de doğalgaz ki kış mevsiminde doğalgazın gazap olacağı, cep yakacağı bugünden belli oluyor.
Zira doğalgaza da 2022 yılının başından bu yana yapılan zamların toplamı, son zamla birlikte yüzde 100’e yaklaştı…
Doğalgaza, 2021 yılının Haziran ayından 2022 yılının Haziran ayına kadar toplamda mesken için gelen zammın toplamı yüzde 146 olarak kayıtlara geçmiş. Eylül ayının ilk günü itibariyle yapılan zammı daha saymadık bile.
Gerçekçi olalım…
Kabul ediyoruz, zamlar sadece Türkiye’nin meselesi değil, dünya genelinde yaşanan enerji krizinin bir gereği…
Ama yine gerçekçi olalım…
Geçtiğimiz yıl aylık ortalama bin lira doğalgaz faturası ödeyen bir vatandaş, bu yıl en az 2 bin lira aylık doğalgaz ödemesi yapacak.
Bunu nasıl yapacak orasını bilemiyoruz…
Domates değil ki salça yapasın…
Biber, fasulye, salatalık, hırtlak değil ki turşusunu kurasın…
Dolma değil ki tele takıp güneşte kurutasın…
Yani yazdan kışa hazırlık olarak üç beş kuruş kenara atabiliyorsanız ne âlâ. Yoksa kışın dışarımız donarken, içten içe yanacağız gibi. Ben bu zamlardan bunu anlıyorum.
Allah sonumuzu hayretsin, Cumanız mübarek olsun.