1970 li yılların başından itibaren ülkemde vuku bulan birçok olayı (hani derler ya, günü gününe) açık seçik hatırlıyorum.
O yıllar da çok durağan değildi. Ekonomide olduğu kadar sosyal ve siyaset hayatında çok hareketli günler yaşanıyordu. 68 kuşağı denen gençlik, daha aktif daha faal idi. O devrin solcusu da, sağcısı da vatansever, en azından emperyalist karşıtı idi.
Yine o yılla siyasette Necmettin Erbakan rüzgârı esiyordu. Hocamızı kimi alkışlıyor, hatta delisi oluyor, kimisi ise dalga geçiyordu. Ancak, halk durağan, ilgisiz, sindirilmiş, uyutulmuş bir halden Erbakan Hocanın aktif söylemeleri ve o zamana kadar görülmemiş proje çıkışlarıyla Türkiye yeni bir ivme hareketi içine girmiş bulunuyordu. Ekonomide ciddi bir atılımlar olmasa da herkes “azıcık aşım ağrısız başım” kabilinden düşüncelerle aldırmazlıkları da yaşıyordu.
Tarımımız o zaman da çok iyi olmasa da, toplumun çoğunluğu tarımla iç içe, azlarla yetiniyor, çok da şikâyetçi olmuyordu. Temel ürünlerden olan buğday para ediyor, ayçiçeği, patates, mısır, sebze ve meyveler pek bilinmiyordu. İşte bu dönemde en çok buğday biliniyor, tarım küçük aile işletmeleri ile genelde kendi ihtiyaçlarını karşılama ile ortadan sürüp gidiyordu.
Ekonomide esas bozulma 1974 MSP-CHP (Ecevit-Erbakan) koalisyon hükümetinin Kıbrıs’a çıkartma yapmasından sonra başladı ve ambargolarla çok sıkıntılı yıllar yaşadık.
Elime bir tablo geçti. Eski de olsa 1974 de günümüze bir fikir verecek değerde diyebiliriz.
1974 de 1 kg buğday 1.25 kuruş, 1 litre mazot da 1.30 TL idi.1 kg buğdaya litre mazot alınıyor.
1980 de 1 kg buğday fiyatı 10 TL; 1 litre mazot 26 TL. 1 litre mazot için 3 kg buğday veriliyor.
O arada ihtilal oluyor, askeri hükümet, siyaset yeniden devrede ve yeni kalkınma modellemeleri.
1985 de 1 kg buğday 32 TL, 1 litre mazot için 5 kg buğdaya ihtiyaç var.
1990 lı yıllar nispeten daha sakin, dünya petrol fiyatı daha stabil, ancak enflasyon çok yüksek.
1998 de 1 kg buğday fiyatı 90 TL, ancak mazot da düşük ve 1 lt mazot için 1.34 kg buğday gerekli.
2000 de buğday 181 bin TL, 1 lt mazot için 2.48 kg buğday veriliyor.
2000 li yılların başından itibaren ülkem yeni bitkilerle daha belirgin olarak tanışıyor, mısır, yonca, ayçiçeği, kolza ve diğer yem bitkileri ile meyve-sebzeler devreye giriyor.
2003-2010 yılına kadar buğday fiyatlarında fazlaca bir artış yok. İMF baskısıyla ve dünyada buğday fiyatlarında stabilite karşısında ülkemiz de da fazlaca bir artış yok.
Bu arada 2006 dan sonra petrol fiyatları hızla yükseliyor, varili 40 dolarlardan zaman zaman 100 doları geçen rakamlara ulaşıyor. 2006 da 1 lt mazot için 7 kg buğdaya verilmek zorunda kalınmış.
Son birkaç yılda da yaklaşık durum buna yakın değerlerde olsa da son 2 yılda biraz değişim söz konusu, yani fiyatlar petrolün de artışının durması (50-60 dolar arasında seyretmesi) ile tekrar buğdayın lehine dönmüş durumda.
Bugünkü haliyle 4-5 kg buğday ile neredeyse 1 lt mazot alınabiliyor. Bu arada şunu da unutmamak gerekir ki, çiftçi mazotunun u2002 den sonra destekleme bulması ile mazot fiyatları tekrar 2000 öncesi değerlere düşmüş durumda diyebiliriz.
Aslolan çiftçi gelirlerinin yükseltilmesidir. Bu da olmuştur ancak çiftçilerin şahsi masrafları da artmıştır. Şunu da bilmek gerekir ki, tarım bir bütünün adıdır, mazot fiyatların tek ürüne bağlı olarak ele alınmamalı, en azından et ve süt ürünleri ile endüstri bitkileri geliri listeye girmelidir.
Bu konu birçok yazı ile daha çok işlenmeli ve siyasi tartışmalardan uzak tutulmalıdır.