Yıllar önce yazdığım bir makalemi güncelleme ihtiyacı duydum. Zira sahtekâr, yalancı ve ilimsiz bazı güya ziraat uzmanı geçinenlere belge olsun istedim. 1970 li yılların başından itibaren ülkemde vuku bulan olayları iyi hatırlıyorum. O yıllarda ekonomi kadar sosyal ve siyasi hayatta çok hareketli günler yaşanıyordu. 68 kuşağı devrede ve devrin solcusu da sağcısı da en azından emperyalizm karşıtı idi.
Yine o yılla siyasette Necmettin Erbakan rüzgârı esiyor, Hocamızın bazıları delisi, bazıları ise dalga geçiyordu. Durağan, ilgisiz, sindirilmiş ve uyutulmuş halkım Erbakan Hocanın tutarlı konuşmaları ve o zamana kadar görülmemiş projeleriyle yeni ve milli bir hareketi başlatıyordu.
Tarımımız o zaman çok iyi olmasa da, insanımız kanaatkâr; üretimde buğday ve pamuk önde, mısır, ayçiçeği, patates bazı sebze ve meyve yöresel olarak biliniyor, üretim küçük aile işletmeleri halinde genelde kendi ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılıyordu. Ülkem az gelişmiş ülkeler arasında, hedefsiz ve çapsız politikaların esiri idi. Ekonomide derin bozulma 1974-Kıbrıs çıkartması ile başladı.
Buradan itibaren son günlerde üzerinde durulan buğday-petrol paritesi hakkında bilgilere gelince; 1970'de varili 1.8 dolar olan petrol 1971'de 2.2 dolara, 1973 de 2.9, 16 Ekim 1973'te 5.1 Dolara ulaşmış, 1974 Ocak ayında ise 15 doların üstüne çıkmıştır.
1974 de 1 kg buğday 1.25 TL, 1 litre mazot da 1.30 TL idi. 1 kg buğday neredeyse 1 litre mazota eşitti.
1980 de 1 kg buğday 10 TL; 1 litre mazot 26 TL. 1 litre mazot 2.6 kg buğdaya eşitti. 80 askeri darbesi ile MC hükümetlerinin milli kalkınma hamlelerine darbe vurduğu dönemdi.
1985 de 1 kg buğday 32 TL, 1 litre mazot için 5 kg buğdaya eşitti.
1990 lı yıllar nispeten daha sakin, dünya petrol fiyatı daha istikrarlı, ancak enflasyon çok yüksekti.
1998 de 1 kg buğday 90 TL, 1 lt mazot 1.3 kg buğday karşılığı. 2000 de buğday 181 bin TL, mazot 2.5 kg buğday karşılığı. Bu senede mazot fiyatı buğdaya göre 2 kata yakın artmış. Buna ne denir.
2000 li yılların başından itibaren Ülkem yeni bitkilerle tanışıyor, ticari olarak mısır, yonca kolza ve bazı yem bitkileri ile meyve-sebzeler devreye giriyor.
2003-2010 yılı arası buğday fiyatlarında fazlaca bir artış yok. IMF baskısıyla dünya buğday fiyatı daha istikrarlı. 2006 dan sonra petrol fiyatları hızla yükselerek varili 40 dolarlardan 100 doları aşıyor. 2006 da 1 lt mazot için 7 kg buğdaya ihtiyaç var.
Günümüzde Pandemi ile başlayan gıda ve enerji krizi ve ardından savaşlar krizler getiriyor. Son 2 yılda petrol fiyatlarında ciddi bir oynama olmasa (80-90 dolar arası) enflasyon ile birlikte buğday fiyatı artsa da yüksek enflasyon kafa karıştırıyor. Günümüzde 4 kg buğday ile neredeyse 1 lt mazot alınabiliyor. 2022 de 2.0 kg buğday karşılığı 1 lt mazot alınabiliyordu.
Buğday/mazot fiyatı dengesinde günlük fiyat oynamaları akıl karıştırıyor, bazı kendini akıllı gören zekâ özürlüler “efendim bir zamanlar 1 kg buğday karşılığı 7 lt mazot alınıyordu” gibi ifadelerle güya akıl oyunları yapıyor. Bunların aklı da, zekâsı da toplumun genel ortalamasının 50 sene gerisinde.
Gelişen zamanda dünya piyasasında son 20 senede buğday ile petrol fiyatı arasında denge petrol adına bozulmuş, bu da tüm fiyatlarda dalgalanmaları getirmiştir. Kendin tarımcı gören bir Milletvekili de altına göre buğday fiyatını yorumlayarak “2002 de ton fiyatı 230 lira olan buğday karşılığında 11 çeyrek altın alınıyordu, bu yılda sadece 4 çeyrek altın alınıyor” diyor. Gülermisin, ağlarmısın; yoksa diz vurup yanar mısın? Kendinden olmayanlara cahil diyecek kadar bu gibi gözü dönmüşlerden, benim temiz inanım daha terbiyeli ve akıllı diyebiliriz. Burada, çiftçi mazotunun 2002 den sonra destekleme bulmasını da göz ardı edilmemelidir. Son 20 senede çiftçi gelirlerinin artırılmıştır ancak çiftçilerin şahsi masrafları da artmıştır. Yenilenebilir enerji kaynaklarını zirai üretimde kullanarak girdilerde enerji yükü azaltılmalı, aynı zamanda sulama suyu kontrol altına alınmalıdır.
Hasatta sırada ayçiçeği, pamuk ve şeker pancarı var. Bereketli ve verimli bir üretim olsun dilerim.