TARİHE YOLCULUK (94)
DELİBAŞ MEHMET: “-Arkadaşlar. Bugünden tezi yok Konya’yı basacağız. Şehri teslim aldıktan sonra bir de vali seçer; hükümeti istediğimiz gibi kurarız. O beni öldürecek 9 kişi de Delibaş’ın kim olduğunu öğrenmiş olur.”
Delibaş Mehmet, “Binbaşı” rütbesiyle tenzil edilerek Kuvayı Milliye’ye katılmak üzere adam (savaşacak asker) toplamak üzere Vali Haydar tarafından görevlendirildi ya…
Delibaş Mehmet, Hayıroğlu köyüne gelerek kuvvetlerini bir araya getirmeye çalışmış, iptidai usullerle birlikler kurmuş, lalettayin kimselere “mülâzım” ve “yüzbaşı” rütbelerini vermişti.
Delibaş avânesinin yarıdan fazlası Karahüyük, Hotamış, Camili, Üçhüyük gibi Türkmen köyleri halkı ile, ova köylerinden seçtiği arkadaşlarından ibaretti. Birkaç yüz kişiyi bulan kuvveti ile Alibeyhüyüğü köyüne hareket etmişti.
Alibeyhüyüğü’nde kendisine katılmayan Emrullah ve Fettah isimli gençleri öldürten Delibaş Mehmet’e, Alibeyhüyüğü köyünden elli kişilik bir grup da katılmıştı. Emirlerini ölümle tehdit ederek yaptırtan Delibaş, burada “muavini” olarak bulundurduğu Kel Musa’ya;
-Bana bak Musa, ben bugünden itibaren mühim bir adamım. Emirlerim kat’idir.. Biz Konya’yı basacağız” demiş ve fikrinin hoş karşılanmadığını görünce de:
-Bana kalleşlik edersen, vallahi seni öldürür, ibreti âlem için kelleni cami duvarına astırırım. Korkacak bir şey yok. İcabı düşünüldü” diye ilave etmişti.”
Vali Haydar Bey’e mevcut durum, Çumra Nahiyesi Müdürü Emin Bey tarafından telgrafla haberdar edilmiş ve Vali Bey, Delibaş Mehmet’in topladığı kuvvetlerle cepheye intikal etmesi gerektiği emrini telgraf yoluyla iletmişti. Delibaş Mehmet ise, Çumra Nahiye Müdürünü esir alacak ve Vilayete yeni bir telgraf çektirerek vaziyeti idare edecekti.
DELİBAŞ ÇUMRA’YI BASIYOR
Delibaş ve avânesi dört yüz kişiden oluşan bir kuvvetle 2 Ekim 1920 sabahı Çumra üzerine yürümüş ve Jandarma Karakolu’nda, Hakkı Çavuş’un emrinde bulunan beş kişilik müfrezeyi birisi ağır yaralı olarak esir almıştı. İlk olarak Konya ile irtibatı koparmak için Telgrafhâne basılmış, teller kesilmişti. Çumra’da vazifeli bulunan Ziraat Başmüdürü Hamdi Bey ile Meclis İdare Üyesi Karahafızzade Mustafa (Ulusan), yakalanarak hapsedilmişlerdi.
Delibaş, Karahafızzade’yi görmüş, üzerine hücum ederek kılıcını çekmiş, Çumra Belediye Reisi Haydar Efendi ile Hamdi Bey;
-Aman ağa ne yapıyorsun vaz geç, diye siper almışlar, Mustafa Efendi’yi muhakkak bir ölümden kurtarmışlardı. Hamdi Bey de siper aldığı bu esnada yaralanmıştı. Çumra’da bir inşaat işiyle meşgul olan Dorukzâde Şükrü Efendi, Mustafa Ulusan’ı baygın bir şekilde kucaklamış, yaralarını sarmıştı. Bu sırada Derviş Bekiroğlu Mehmed de Konya’dan Çumra’ya gelmişti.
O gün Çumra İstasyonunda bulunan Sulama Müdürü Nadir Bey, Çumra’nın Delibaş tarafından basıldığını, telle; Vilâyete bildirmişti. Sonra Çumra Sulama Dairesi de basılacak ve aralarında Garp Cephesi zaire sevkiyatına memurYüzbaşı Mehmet Nuri’nin de bulunduğu dört-beş kişi derdes edilecekti.
DELİBAŞ MEHMET: “KONYA’YI BASACAĞIZ”
Delibaş bir kral, bir kumandan gibi sağa sola emirler vermiş, artık içini dökmeğe başlamıştı:
-Arkadaşlar. Bugünden tezi yok Konya’yı basacağız. Şehri teslim aldıktan sonra bir de vali seçer; hükümeti istediğimiz gibi kurarız. O beni öldürecek 9 kişi de Delibaş’ın kim olduğunu öğrenmiş olur. Şimdi her köyden iki kişi ayrılsın. Bunlar hemen köylerine giderek, eli silah tutanları Konya’ya sürsün. Gelmeyen, itiraz eden olursa gözünün yaşına bakmayın. Sizden de galleşlik eden olursa, alimallah…”
VALİ HAYDAR NİHAYET HAREKETE GEÇİYOR
Delibaş Mehmet’in Konya’yı basacağı haberi Konya Vilâyetine ve Vali Haydar Bey’e kadar ulaşmıştı. Vali Bey, mektupçunun getirdiği son telgraf metnini okuduktan sonra…
“-Kaybedecek vaktimiz yok. Vaziyeti derhal Afyon’a, 12. Kolordu Kumandanı Fahreddin Altay Bey’e bildirmemiz lâzım. Mektupçu sen bu işi hallet. Necip Bey sen de zabıtayı topla.”
YARIN: Konya Vilâyeti’nde neler oluyor?..