Dünyanın gözü kulağı FED’de, piyasalar bu haftaya FED’in 16-17 Eylül’de yapacağı toplantıya kilitlendi. FED toplantıda faiz artırım kararını alacak mı? Veya ne zaman faiz artırımlarına başlayacak. Bu beklentilerle geçtiğimiz hafta 2,160 TL seviyelerinden başlayan dolar/TL kuru 2,220 TL seviyelerine kadar yükseldi. Sadece içeride, bizde değil tüm gelişmekte olan piyasalarda ve gelişmiş ülkelerde dolar değer kazanıyor. FED toplantıda faiz artırımlarına bu yıl içerisinde başlayacağını açıklar ise dolar/TL kurundaki yükseliş hız kesmeyecektir. İlk hedef 2,250 seviyeleri olacaktır. Daha sonra hızla 2,300 seviyelerine kadar gidecektir. FED toplantıda faiz artırımlarının 2015 yılında artıracağı sinyalini verirse de dolar/TL’deki yükselişin hız keseceğini tekrar 2,160 seviyelerine kadar da düşebileceğini unutmayalım. Deyim yerinde ise her şey FED’in elinde, alacağı kararlar tüm piyasaları yakından ilgilendiriyor. Bu yüzden bütün dünyanın gözü kulağı FED’dedir.
ABD tarafında bu gelişmeler yaşanırken ECB Avrupa Merkez Bankası ne yapıyor bir de ona bakalım.
ECB bildiğimiz gibi geçtiğimiz hafta parasal genişlemeye gitti. Yani piyasada bol bol Euro olacak. Genişlemesi para politikasını da negatif faiz oranlarıyla destekledi. Mevduata negatif faiz vererek parayı bankaya yatırmayın yatırıma dönüştürün mesajı verdi. Tabii bu bol paradan gelişmekte olan ülkelerde faydalanacaktır. Bunu önümüzdeki yıllar da göreceğiz. Fakat Euro/dolar arasındaki parite dolar lehine dönmüş durumda, Euro/dolar paritesini daha önceki yazılarımda yazdığım gibi yine yazıyorum, ilk beklentim 1,28 demiştim. Şu sıralar buraları gördü. Tekrar 1,29’lu seviyelere kadar yükseldi, yakın zamanda Euro/dolar paritesini 1,18’li seviyelere düştüğünü göreceğiz. Uluslar arası piyasalarda doların daha da güçlendiğini, Euro’nun ise değer kaybetmeye devam ettiğini, Avrupa’da işlerin hiç de iyi gitmediğini görüyoruz. Parasal genişleme yaparak daha doğrusu para basarak işleri düzeltmeye çalışıyorlar. Daha önceki yıllarda ABD Merkez Bankasının yaptığını bu sefer Avrupa Merkez Bankası yapmaya çalışıyor. Ben çok büyük başarı beklemiyorum. Evet, ABD Merkez Bankası FED başarılı oldu fakat ABD sadece bir ülke Euro bölgesi ise 15 ülkeden oluşuyor. Her biri ayrı bir sorun bu kadar çok sorunlarla boğuşurken ECB’nin başarılı olma ihtimali daha zor görünüyor.
ABD Merkez Barkasının FED dünya piyasalarını tek başına yönlendirdiği ayrı bir gerçek, ECB’nin etkisini ilk defa önümüzdeki yıllarda göreceğiz.
Dışarıda bu gelişmelerin yanı sıra bitmeyen bir Rusya-Ukrayna gerginliği var. ABD’nin ve Avrupa’nın da Rusya’ya yaptırımları ve ambargoları başladı. Rusya’nın da elinde güçlü bir silahı var, doğalgaz. Avrupa’nın gazının % 60’ını Rusya karşılıyor. Bu ambargolara ve yaptırımlara karşılık Rusya’da doğalgaz vanalarını kapatıyorum derse işler o zaman daha da karışır. Bu olumsuz gelişmelerden herkesin etkilendiği kadar Türkiye’de etkileniyor. Dış pazardaki daralma bir kat daha artacaktır.
İçeride piyasaların daha sakin olduğunu söyleyebilirim. TCMB Para Piyasaları Kurulu geçtiğimiz toplantıda faizlerde bir değişikliğe gitmedi. Bir sonraki toplantıda faiz indirimi gelir mi? Bekleyip göreceğiz. Benim beklentim faizlerde ölçülü indirime gidileceği şeklindedir. TCMB faizleri 0,25 baz puan indirmesini bekliyorum. Özellikle FED faiz artırımlarına 2015 yılının ikinci çeyreğinde başlarsa TCMB’nin eli bu konuda daha da güçlenecektir. Faiz indirimi kararını daha da rahat alacaktır.
Borsa İstanbul için iddialı bir şekilde 84,000 seviyesi kalıcı olarak geçilmezse 77,000 seviyelerine düşer demiştim ve 84,000 seviyelerinin de geçilmesinin zor olduğunu yazmıştım. Rusya-Ukrayna, Irak, Suriye, IŞİD bunların Borsa İstanbul’un yükselişini engelleyeceğini belirtmiştim. 84,000 seviyelerine dokunan endeks buralarda kalıcı olamayarak 77,000 seviyelerine döndü. Bir süre 75,000 ile 84,000 aralığında kalacak gibi görünüyor. Bizim için önümüzdeki ay biraz kritik, uluslar arası kredi derecelendirme kuruluşlarının not açıklamaları olacak, özellikle Moddy’s’den gelebilecek not indirimi etkili olacaktır. Umut edelim ki not indirimi gelmesin, durgunluğun olağanüstü olduğu bu günlerde ekonomide daralma bir kat daha artabilir. Altın’daki düşüş sürüyor 24 ayar altın’ın gramı 87.80 seviyelerinde 84 bin seviyesi altın için kritik seviyeler burada destek bulamazsa altın daha önceki seviye olan 79 bin seviyelerine kadar düşebilir. Dolar/TL için 2200 2240 seviyesini beklediğimi geçen haftaki yazımda belirtmiştim bu seviyeye bu hafta ulaştık yeni seviyeler fed in 16-17 Eylül toplantıları belirleyecek toplantıdan sonra yeni durum değerlendirmesi yapacağız.