Bir toplumda örf, âdet ve kural halini almış iyi tutum ve davranışların bir bütünü olan ‘Edep’ teriminin kelime anlamından gittikçe uzaklaşıyoruz.
Edep, güzel davranış, terbiyeli olma, utanma, incelik, zarafet, nezaket, kabul gören kurallara uyma, haddini bilme, kalp kırmama, hem sözlü hem de fiil olarak güzel muamelede bulunmak anlamına gelen bir kelimedir. Edep, kısaca iyi huy,güzel ahlak demektir.
Edep, İslam'da hayatın her yönünü kapsayan görgü ve ahlak kurallarıdır. Edep, davranış bağlamında, öngörülen İslami görgü kurallarının tamamını ifade eder: Edep, Allah(c.c) emir ve yasaklarına kayıtsız şartsız uymaktır.
Dedikodudan, riyadan, haksızlıktan ve ithamdan uzak durmaktır, edep. Haddini bilmektir edep. Bilmediğimiz konuda susmak, bildiğimiz konuda ahkam kesmemektir, edep. Kimseyi aptal yerine koymamak, aşağılamamak, mevki ve makama sığınıp çevresine zulüm etmemektir edep.
Şimdi gözünüzü yumun bir düşünün her gün yaşamın her alanında karşılaştığınız olumsuzluklara bakın;
Konya merkezde, parklarda, Belediyelerimiz sağ olsunlar, umumi tuvaletleri ücretsiz hale getirdiler. Güzel, ama kardeşim bir gidin bakın “Nasıl bulmak istiyorsan öyle bırak” diye bir geleneğimiz var ama hiç bulmak istediğimiz gibi bulabiliyor muyuz? Edep Ya Hu!
Bu tuvaletlerin bayan bölümünde bebek emzirme ve bez değiştirme yeri var, peki çocuk bezlerini değiştirdikten sonra orta yerde bırakıp gitmek nasıl izah edilir? Edep Ya Hu!
Şehir içinde parklar, piknik alanları arttı. Vatandaşlarımız özellikle hafta sonları tamamını dolduruyorlar. Güzel. Ama kardeşim çevreyi kirletenler, çöplerini bırakıp gidenler, yerleri çekirdek kabuklarıyla pisletenler, tahta masaları bıçakla oyanlar, peki siz yeşil alanları öyle bulmak ister misiniz? Siz evinizde de öyle mi yemek yiyip, çöpleri odanın ortasında bırakıp mı çıkıyorsunuz? Edep Ya Hu!
Trafik kurallarını hiçe sayan, yolda giderken sigara izmaritini, boş sigara paketini araçtan dışarıya fırlatan, yediği meyvenin kabuğunu, içtiklerinin boş kutusunun camdan atan, nasıl bir ruh yapısına sahipsin? Edep Ya hu!.
Mutluluk adına düğün konvoyu oluşturup trafiği alt üst edenler, milletin hastası var mı yok mu? Komşularımız rahatsız olur mu olmaz mı diye düşünmeden gürültü yapıp, korna çalan, havai fişek atanlar, silah atanlar; Edep Ya Hu!..
Bunlar işin çevresel değerlendirmesi, örnekler çoktur. Birde siyasette, magazinlerde, günlük hayatta televizyonlarda seyrettiğimiz, gazetelerde okuduklarımız;
Dizilerde, TV programlarında kimin eli kimin cebinde belli olmayan, yaşantılarıyla topluma örnek olması gerekirken her türlü edepsizliği yaşayanları, sözde sanatçıları, çok saygın kişiler olarak topluma pompalayan, normalleştiren, teşvik eden haberleri yayınlayanlar, Edep Ya Hu!
Eşine, sevgilisine cinse eziyet eden, döven, ve bu yaptıklarını hem severim hem de döverim diye haklı gösterebilen magandalar. Dilsiz dostlarımız kuşları, kedi ve köpekleri öldürenler, hayvanlara eziyet eden merhametsizler ; Edep Ya Hu!.
Devletin her türlü imkanını kullanan, bedava elektriğini yakıp, suyunu içen, ekmeğini yiyen karşılığında devlete küfreden ,silah sıkan, etrafı kan gölüne çeviren, yol kesen, kamu mallarını ateşe verenler ,Ve bunları özgürlük adına savunanlar, cici gözükenler , Edep Ya Hu!...
Daha fazla kar, daha fazla para, daha fazla mal mülk uğruna emek sömürüsü yapan, çalışanın alın terinin karşılığını vermeyen, üç kuruşa işçi çalıştırıp kendisi villalarda, çiplerde tatil köylerinde lüks içinde yaşayan ve bunun adını zenginlik diyenler; Edep Ya Hu!.
Gözünüzün içine baka baka yalan söyleyen, dün söylediğini bugün inkar eden ve bu yaptığını siyasetin gereği olarak normal gösterenler; Edep Ya Hu!
Edep insanı utandıracak davranışlardan koruyan, sağlam bir irade ve vicdan duygusudur Bu vasıflara sahip insanlara “Edepli” kişi, sahip olmayan kişilere de “Edepsiz” denir. Rabbimiz bizleri edepsizlerin her türlü şerrinden korusun, inşALLAH. Kalın sağlıcakla..
ÇEVRECİ SÖZÜ; İlim meclislerinde aradım, kıldım talep.
İlim geride kaldı, ille edep, ille edep. (Y. Emre)