Özellikle büyük şehirlerde modern yaşamın getirdiği şehirleşmenin bir sonucu olan hava kirliliği, yerel ve bölgesel olduğu kadar küresel ölçekte de etki alanına sahiptir. Hava kirliliğinin insan sağlığına önemli etkileri olması sebebiyle, hava kalitesi konusuna tüm dünyada büyük önem verilmektedir.
Hava kirliliği problemlerini çözmek ve strateji belirlemek için, Devletin ilgili birimlerinin yanı sıra, başta mahalli idareciler ve bilim adamları atmosferik kirletici parametrelerini izlemek ve analiz etmek konusuna odaklanmışlardır
Hava kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi konusunda, halk sağlığını doğrudan etki eden bir konu olması sebebiyle, kamuoyuna iletişim araçları vasıtasıyla hava kirliliğinin güncel bilgilerinin sunulması da yerel yöneticilerin sorumlulukları arasındadır.
Ancak farklı kirleticilere ait ölçümleri anlamak bu konuda çalışan bir bilim insanı ve çevre uzmanları için mümkün olsa bile genel olarak vatandaşlar için oldukça zor olmaktadır. Bu sebeple, hava kirliliğinin/hava kalitesinin durumunu kamuoyuna açıklarken halkın kolayca anlayabileceği bir sınıflama sistemi kullanılmaktadır.
Tüm dünyada yaygın olarak kullanılan, (Air Quality Index/AQI) denilen Ulusal Hava Kalitesi İndeksi, (HKİ) bu sınıflama sistemi ile havadaki kirleticilerin konsantrasyonlarına göre hava kalitesini İYİ, ORTA, KÖTÜ, TEHLİKELİ vb. şeklinde derecelendirme yapılmaktadır. Dünyanın pek çok ülkesinde indeks hesaplanmasında kullanılan yöntem ve kriterler, kendi ülkelerinde uygulanan hava kalitesi standartlarına uygun şekilde oluşturulmuştur. İndeks belirli kategorilerde farklı tanım ve renkler kullanılarak ifade edilmekte ve ölçümü yapılan her kirletici için ayrı ayrı düzenlenmektedir
Ülkemizde de Hava Kalitesi İndeksini, ulusal mevzuatımız ve sınır değerlerimize uyarlayarak oluşturulmuştur. 5 temel kirletici için hava kalitesi indeksi hesaplanmaktadır. Bunlar; partikül maddeler (PM10), karbon monoksit (CO), kükürt dioksit (SO2), azot dioksit (NO2) ve ozon (O3) dur.
Bu arada merak edenler için, Konya’da henüz sadece PM10 ve SO2 ölçümleri 4 ayrı izleme istasyonunda yapılabilmektedir. Önümüzdeki yılın sonuna doğru Konya İli Bölgesel Temiz Hava Merkezi’nin hizmete girmesiyle birlikte tüm parametreler izlenebilecektir.
İşte bu amaçla geliştirilen Hava kalitesi İndeksi şehrin belli bölgelerinde vatandaşlarımızın en iyi görebilecekleri yerde ışıklı (tıpkı hava durumu gibi) reklamların yayınlandığı LED ekranda yayınlanacak ve halkımız kendi yaşantısını buna göre ayarlayabilecektir.
Nitekim halen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından geliştirilen bu uygulama www.havaizleme.gov.tr internet sitesinin yanı sıra Ankara’da da uygulamaya konmuştur.Konya ilimizde de bu uygulama için çalışma başlatılmıştır.
Burada gösterilen HKİ renklerinden yeşil iyi, sarı orta, turuncu hassas,kırmızı sağlıksız,mor kötü,kahverengi ise tehlikeli boyuta ulaştığı ifade etmektedir.
Günümüzde her geçen gün artan çevre sorunlarının başında gelen hava kirliliğinin azaltılması ve hava kalitesinin yükselmesi konusunda sadece yetkili idarelerin alacağı önlemler yeterli değildir. Bir şehrin hava kalitesinin iyileştirilmesi konusundaki başarısı , o şehirde yaşayan vatandaşların da sahip çıkması ve duyarlı davranması gerekir. Bunun için vatandaşların zamanında, doğru ve iyi bilgilendirilmesi önem arz etmektedir.
İnsan sağlığının korunması ve yaşanabilir bir çevre için iyi bir hava kalitesine ihtiyaç duymaktayız. Bunun ilk adımı izlemek, ikinci adımı bunun kamuoyuyla paylaşılması, üçüncü adımı ise halkın bu sorunun çözümüne destek olmasıdır. Daha sağlıklı ve daha temiz bir Konya için el ele verelim inşallah. Kalın sağlıcakla.
ÇEVRE SÖZÜ: Doğan her bebeğin temiz hava soluması anne sütü kadar hem hakkı hem de ihtiyacıdır.