Çevremize öyle bir bakalım; hem sağlık kurum ve kuruşları artmakta hem de hastalıklar ve hasta sayıları artmaktadır.Bu konuyu tetikleyen en önemli etkenlerin başında çevre sorunları ve tabii ki başta hava kirliliği gelmektedir.
Etrafımızı saran atmosferdeki katı, sıvı ve gaz halindeki yabancı maddelerin çoğalması veya normalin üzerine çıkması ile birlikte yeryüzünde yaşayan bütün canlıların sağlıklarını tehdit eden ve olumsuz yönde etkileyen, maddi ve manevi zararlar meydana getiren olaya hava kirliliği denmektedir.Kısaca hava kirliliği, atmosferde asılı halde bulunan yabancı maddelerin başta insan sağlığı olmak üzere, bütün canlılara zarar vermesidir.
Soluduğumuz, temas ettiğimiz havanın kirlenmesine neden olan parametrelerden karbondioksit, karbonmonoksit,kükürt, azot oksitler, ozon ve ağır metaller (kurşun, cıva vb) gibi zararlı atıkların havada olması gerekenden fazla bulunması önemli bir rol oynamaktadır. İnsanların sağlığını önemli ölçüde etkileyen bu kirlilikler ısınma amaçlı kalitesiz yakıtların yakılması, soba ve kaloriferlerin uygun şekilde kullanılmaması, motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, yerleşim yerlerine yakın kurulan sanayi tesislerinin atıkları gibi nedenler etkilemektedir.
Hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri, atmosferde bulunan yüksek miktardaki zararlı maddelerin solunması sonucu ortaya çıkar. Hava kirliliği vücudumuzda oluşabilecek bütün hastalıkların oluşumuna yardımcı olur. Bu hava kirlilikleri insan sağlığında etkisini yavaş yavaş ve zaman içerisinde göstermektedir.
Hava kirliliğinin, başta insan sağlığı olmak üzere görüş mesafesi, materyaller, bitkiler ve hayvan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Katı yakıtlar ve akaryakıt gibi karbonlu maddelerin tam yanmamasından meydana gelen katı ve sıvı parçacıkların bir gaz karışımı olan duman, hava kirliliğinin bir çeşitlidir ve görüş uzaklığını azaltıcı bir etkiye sahiptir.
Hava kirliliğinin, sanatsal ve mimari yapılar üzerinde tahrip edici ve bozucu etkisi vardır. Bitkiler üzerinde ise öldürücü ve büyümelerini engelleyici olabilmektedir. Bu nedenle hava kirliliği hem canlıların sağlığı açısından, hem de ekonomik yönden zarar vericidir.
İnsanların sağlıklı ve rahat yaşayabilmesi için teneffüs edilen havanın mutlaka temiz olması gerekir. Havanın doğal yapısını bozan ve kirleten maddelerin başka bir deyişle kirli havanın solunması, özellikle akciğer dokularını tahrip edici ve öldürücü olabilmektedir. Solunum yolu ile alınan hava içerisindeki parçacıklar ve duman, teneffüs esnasında yutulur ve akciğerlere kadar ulaşır.
İnsan sağlığını olumsuz etkileyen kirlilikler zehirleme, kansere yakalanma, doğumda gerçekleşen bozukluklar, gözlerin mikroplanması ve tahriş kapması, solunum sistemi rahatsızlıkları, kalp hastalıklarına sebep olma, astım, bronşit ve virüs enfeksiyonlarına yakalanma, Akciğer haslıkları gibi birçok hastalığı tetikleyici özelliğine sahiptir. Bu hastalıklar bizi, çevremizdeki insanları ve sakat doğumlara neden olduğundan, geleceğimizi olumsuz yönde etkileyen soluduğumuz havanın temizliğine çok önem vermeliyiz.
Konya ili Mahalli Çevre Kurulu kararı ile uygulamaya konulan “Konya ili Temiz Hava Eylem Planı”nın hedefi hava kirliliğinin etkilerini en aza indirmek, hava kalitesin artırmaktır.Bu konuda alınan önlemlere toplumun her kesiminin uyması büyük önem arz etmektedir.
Hava kirliliğine karşı alınabilecek bazı önlemler;
- Konutları ısıtabilmek için yüksek kalorili kükürt oranı düşük kömürler kullanılmalı, sık sık baca ve sobalar temizlenmeli,
- Büyük sanayi tesisleri ve ihtisas sanayi sitelerinin kaliteli yakıt kullanılması baca gazı emisyon çıkışlarında filtre sistemleri olmalı,
- Şehir içinde kalan kirlilik kaynağı olan sanayi tesisleri şehir dışınataşınmalıdır.
- Araçların egzoz emisyon ölçümleri düzenli olarak yapılmalı,
- Yeşil ve ağaçlık alanlar korunmalı ve artırılmalı,
- Planlı kentleşme yapılmalı, büyük sitelerde rüzgar sirkülasyonu için yeterli alan bırakılmalı.
- Şehir merkezine yoğun araç giriş ve çıkışını engelleyecek trafik akışını rahatlatacak tedbirler alınmalı
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artırılmalı,
- Doğalgaz kullanımı arttırılmalı, kullanımıteşvik edilmeli
- Hava kalitesi indeksi takip edilmeli ve buradaki işaretlere göre vatandaşlarımız hareket etmelidir.
Hava kalitesi indeksi Çevre ve Şehircilik Bakanlığının www.havaizleme.gov.tr sitesinde her il için saatlik olarak yayınlanmaktadır.Burada Yeşil renk İYİ, sarı renk ORTA,turuncu HASSAS,kırmızı SAĞLIKSIZ (ki ciddi sağlık etkisi yapabilir ),mor KÖTÜ,kahverengi TEHLİKELİ demektir. Bu konu vatandaşlarımızın görebileceği yerlerde de LED ekranlardan duyurulması gerekir.
Her ne kadar ülke ve şehrimizin gündemi başka şeylerle meşgul olsa da, içinde bulunduğumuz kış aylarının en önemli çevre sorunu olan hava kirliliğini gündemde tutmak için biz yazmaya devam edeceğiz. Çünkü sağlıktan daha önemli bir konu yoktur.Kalın sağlıcakla…
ÇEVRE SÖZÜ; Doğan her bebeğin temiz hava soluması anne sütü kadar hakkı ve ihtiyacıdır.
TEBRİK; Herkese kalp huzuru, gönül rahatlığı ve beden hafifliği içinde yeni bir yıl dilerim.