Yazımda iki araştırma arasında geçen dört yıllık süreç içerisindeki inanç ve ibadet hayatımızdaki değişimleri analiz edip değerlendirmeye çalışacağım.
Bu araştırmalardan;
Birincisi, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “Türkiye’de Dini Hayatlar” başlığı ile kamuoyuyla paylaştığı, 2013 yılında yurt genelinde 18 yaş üzeri yarısı kadın yarısı erkek olmak üzere 21632 kişinin katılımıyla gerçekleştirdiği geniş kapsamlı bir araştırma;
İkincisi, MAK (Mehmet Ali Kolat) Danışmanlık Şirketi tarafından 30 büyükşehir, 23 il ve 154 ilçede 5400 kişi ile yüz yüze görüşmelerle 12-18 Haziran 2017 tarihlerinde “Türkiye’de Toplumun Dine ve Dini Değerlere Bakışı” üst başlığı ile yaptığı anket çalışması.
Her iki araştırmada aynı sorulara verilen cevaplara özetle bir bakalım;
1-Allah’ın varlığına ve birliğine hiç şüphe duymadan inananlar: DİB yüzde 98.7; MAK yüzde 86,
2-Meleklere inananlar: DİB yüzde 95,3; MAK yüzde 75,
3-Kur’an-ı Kerim’in getirdiklerinin doğruluğuna inananlar: DİB yüzde 96,5; MAK yüzde 76,
4-Öldükten sonra diriltileceğine ve hesaba çekileceğine inananlar: DİB yüzde 96,2; MAK yüzde 73,
5-Türkiye genelinde vakit namazlarını her zaman kılanlar: DİB yüzde 42.5, hiçbir zaman kılmayanların yüzde 16.9; MAK her zaman kılanlar 22, hiç kılmam diyenler 22;
Cuma Namazını her zaman kılanlar DİB yüzde 57,4, hiç kılmayanlar 17,6: MAK her zaman kılanlar 22, hiç kılmıyorum diyenler yüzde 22;
6-Ramazan ayı boyunca orucumu tutarım diyenler: DİB her zaman tutarım diyenler yüzde 83,4, hiç tutmuyorum diyenler yüzde 2,5; MAK tutanlar yüzde 45, bir bölümünü tutanlar yüzde 35, hiç tutmam diyenler yüzde 20,
7-Peygamberlere inanıyor musunuz, Hz. Muhammed(sav) sizin için her anlamda örnek alınacak rol model/örnek insan mıdır, sorusuna MAK Danışmanlık Şirketi anketine katılanların yüzde 63’ü peygamberlere inanıyorum ve benim için her anlamda rol model, derken yüzde 20’si peygamberlere inanıyorum ama bazı konularda örnek alsam da her konuda Hz. Muhammed(sav)’i örnek alınacak rol model/örnek değildir, cevabını veriyor. Yüze 9 hiç inanmıyorum cevabını veriyor.
Araştırmalar geniş kapsamlı olup ayrıntılı sonuçları görmek isteyenler ilgili internet sitelerinde görebilirler.
Araştırma verilerinin değerlendirmesi;
Araştırma verilerinin sonuçları tümden doğru olarak kabul edilemeyeceği gibi tümden yanlış olarak da değerlendirilemez.
Ancak, sonuçların ortalama bir fikir verdiğini de kabul etmeliyiz. Burada esas olan, dikkate alınması gereken araştırmayı yapan ve yaptıranların güvenirliğidir.
Birinci araştırmayı yaptıran Diyanet İşleri Başkanlığıdır.
Diyanet İşleri Başkanı Mehmet GÖRMEZ, “Başkanlığımızın TÜİK’in katkılarıyla kamuoyuna takdim ettiği bu araştırma aslında ciddi ve nitelikli bir alan çalışmasıdır,” diye ifade etmektedir.
Görmez, “Araştırma sonucunda ortaya çıkan verilerin bir çok açıdan analiz ve değerlendirmeye muhtaç olduğunu…; bu çalışmanın ayrıca ülkemizde yaşanan dini hayat hususunda araştırma yapan, fikir yürüten, sorumluluk sahibi her kişiye sağlam ve üzerinde zihin yorulabilecek bilgiler sunduğuna,” açıklama getirmektedir.
İkinci araştırma ise, ülkemizin saygın araştırma şirketlerinden MAK Danışmanlık şirketi tarafından gerçekleştirilmiştir.
MAK Danışmanlık Şirketi Sahibi Mehmet Ali KOLAT, hükümete yakınlığı ve muhafazakarlığıyla tanınan biri olarak tanınmaktadır.
Tarafımdan, her iki araştırma verilerinin dikkate alınabileceği sonucuna varılmıştır.
(Değerlendirmelerime gelecek yazımda devam edeceğim)