TARİHE YOLCULUK (103)
Meclis Araştırma Komisyonu Başkanı Fuad Bey, İstiklâl Mahkemesi’nin kurulması için 30 Aralık 1920 tarihinde Meclis Başkanlığına tezkere yazmıştı. Olaylara karışan Konya Valisi Haydar Bey gönderiliyor, yerine Galip Paşa (Ali Galip Pasiner) yeni Vali tayin ediliyordu.
Tetkik Heyeti tarafından Konya’da kurulan “Tetkik, Telefat ve Zayiat Komisyonu”, Konya İsyanında zarar gören, evleri yağma edilen kimselerin zararlarını tesbit etmek maksadıyla teşekkül ettirilmişti. Ne yazık ki bu da suistimale uğratılmıştı.
Zararı olan da, olmayan da komisyona koşuyor, para talep ediyordu. Esasen Konya müttehim (töhmetli, suçlu) bir duruma düşürüldüğü için yüzbinlerce liralık bir tazminat ödemesi kararlaştırılmıştı. Bu para, mahalle mahalle taksim edilmiş, halktan tahsil edilmeye başlanmıştı. Bizzat Vali de tazminat istiyordu.
***
Araştırma Heyeti’ne şikâyetler yapılıyordu. Hadisede methalder (dehalet) diye yüzlerce kişi zan altında bulunduruluyor, mahkeme adil kararlar veremiyordu. Bir müddet evvel Konya’ya gelmiş olan İzmit Mebusu (milletvekili) Hamdi Namık Gür, bu vaziyeti görmüş ve Büyük Millet Meclisi’nden, Konya’da bir İstiklâl Mahkemesi teşkiline dair verdiği rapor Heyet-i Vekili’ye tevdi edilmiş, fakat bir neticeye varılamamıştı.
Tetkik Heyeti Başkanı Fuad Bey, Meclis’e bir tezkere gönderiyor ve bu tezkere Meclis’in 30 Aralık 1920 tarihli oturumunda müzakere edildikten sonra İstiklâl Mahkemesi, Konya’ya gelip oturmuştu.
“VALİ GİDİYOR” YERİNE KİM GELİYOR?
Bütün bu olup bitenlerden sonra, hadisede bizzat rol almış bir idare amirinin (Vali) artık Konya’da kalması, Meclis Araştırma Heyeti tarafından mahzurlu görülmüştü. Esasen devamlı olarak şikâyetler geliyordu.
Nihayet Ankara, 1921 yılı Kânunisanî (Ocak) ayı içinde Vali Haydar Bey’i, başka bir vazifeye tayin ederek Konya’dan almıştı. Konyalılar sanki bir şey olmamış gibi, evvelce Valilerini nasıl karşılamışlarsa, şimdi de aynı muhabbetle uğurlamışlardı.
Vali, tren penceresinden Alâeddin Tepesi’ne son bir defa daha bakmış ve hiçbir şey söylemeden başını önüne eğmişti.
Vekiller Heyetinin kararı ile Galip Paşa (Ali Galip Pasiner), Konya Valisi tayin edilmişti. 28 Ocak 1921’de Konya’ya gelen Galip Paşa, istasyonda askerî ve mülkî erkân, kalabalık bir halk tarafından karşılanmış ve vazifeye başlanmıştı. Aynı gün, Konya Polis Müdürlüğüne tayin olunan sabık Bozkır Kaymakamı Cemil Bey de şehre gelmişti.
Ali Galip Pasiner Kimdir?
Ali Galip Pasiner (1868, Trabzon - 1939, İstanbul).
1885 yılında Erzincan Lisesi'nden, 1888 yılında Harp Okulu’ndan mezun oldu. 31 Mart İsyanı üzerine İstanbul'a gelen Hareket Ordusu'na katıldı. 12 Ağustos 1909 tarihinde aynı yılın Haziran ayında lağvedilen Zaptiye Nezareti'nin yerine kurulan Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti'ne tayin edildi. Aynı yıl içinde Avrupa memleketlerinin polis işlerine dair bir inceleme seyahati yaptı ve polisin teşkilatının bugünkü esasını oluşturdu. II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi esnasında, emniyet ve güvenliğini sağladı.
5 Nisan 1915 tarihinde Hicaz Vali ve Komutanlığı'na atandı. Şerif Hüseyin'in isyanı üzerine, 105 gün devam eden direnişten sonra Taif şehrinde İngiliz Kuvvetleri tarafından esir alındı ve Mısır'da üç yıl esir kaldı.
1920 yılında Ankara'ya gelerek Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 12 Ocak 1921 tarihinde Konya Valisi olarak atandı. 1922 yılında Buhara'ya elçi olarak tayin edildiyse de, Buhara'nın Sovyet Rusya tarafından işgali üzerine bu görevine gidemedi. Büyük Taarruz sonrası İzmir'de kurulan geçici Üstsubay Divanı Harbi Başkanlığı'na atandı. Savaştan sonra başarılarından ötürü Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi. İstanbul'da kurulan Millî Savunma Bakanlığı Erkan Divanı Harbi Başkanlığı ve Askeri Temyiz Mahkemesi İkinci Başkanlığı yaptı. Kendi isteği üzerine 3 Ekim 1931 tarihinde emekli oldu.
NOT: Meclis-i Milli'nin Abdülhamid'in hal' kararını bildirmek için görevlendirilen ve 27 Nisan 1909 Salı günü öğleden sonra sarayı ziyaret eden dört kişilik heyet içerisinde Miralay Galip Bey (Pasiner) de vardı.
PAZARTESİ: Konya Valisi Galip Paşa’nın icraatları…