İstiklâl Marşı’nı Değiştirme Girişimleri

İstiklâl Marşımız 12 Mart 1921 yılında kabul edilmiş ve o günden bu güne kadar da milli marşımız olarak söylene gelmiştir.  Bu yıl 93. yıl dönümünü kutladığımız marşımızın geçmişte değiştirilmek istendiğini size söylesem herhalde bana “Hadi  canım!” dersiniz. 
Geçtiğimiz yıl okullarda andımızın okunmasına son verilmesi kamuoyu tarafından büyük bir tepki ile karşılanmış ve bu durum neredeyse bağımsızlığımız elden gidiyormuş gibi basında günlerce tartışılmıştı. Ancak geçmişte cumhuriyetin mimarları olarak bildiğimiz liderlerimizin Mehmet Akif tarafından yazılan marşımızı değiştirmek istediklerini kimse bilmez.  Bu konuda pek çok söylenti olmasına rağmen konu ile ilgili belgelerin bulunamaması konunun araştırılmasının önündeki en büyük engellerden biriydi. Ancak 2009 yılında Kasım Kocabaş tarafından ulaşılan belgeler Konya Yazma Eserler Kütüphanesi’nde bakımı ve onarımları yapıldıktan sonra araştırmacıların hizmetine sunulmuş ve ulaşılan bu belgeler 1925’te İstiklâl Marşımızı değiştirme girişimlerini resmen ortaya konmuştur. 
Yıl 1925, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, Başbakan ise İsmet İnönü’dür. Yarışmanın şartnamesi dönemin kültür müdürü Hamit Zübeyr Bey tarafından hazırlanmıştır. Katılım dilekçelerinde belirtildiğine göre 13 Kasım 1925’te başlayan katılım süresi 1926 Ocak ayı sonuna kadar devam etmiştir. Eldeki belgeler ışığında yarışmaya 60 kadar eserin katılmış olduğu anlaşılmaktadır. Yarışmaya Enis Behiç Koryürek (Milli Neşide), İsmail Fenni Ertuğrul (Millet, Cumhuriyet, Vatan), Muhiddin Akyüz (Milli Marş), İsmail Hakkı Bıçakcızade (Türk Milli Marşı), Muğlalı Hafız Sabri (Milli Marş) gibi şairler milli marş olmasını istedikleri şiirleriyle katılmışlardır. 
Yarışmanın sonucu hakkında belgelerde yeterli bilgi bulunmamaktadır ancak katılım sürecinin normal işlediği anlaşılmaktadır. Gerçi bugün hâlâ Akif’in şiirini milli marş olarak gururla seslendiriyorsak yarışmanın sonucunu tahmin etmek pek de zor olmasa gerek.  Değiştirme girişimleri 1925 ile sınırlı kalmamış 1937’de de yeni bir milli marş yazdırılarak Akif’in marşı değiştirilmek istenmiştir. Ulus gazetesi aracılığıyla düzenlenen yarışmaya Falih Rıfkı tarafından Necip Fazıl’da davet edilmiş ancak Necip Fazıl yarışmanın iptal edilerek marşı sadece kendisinin yazması koşuluyla teklifi kabul etmiş ve “Büyük Doğu” marşını yazmıştır. Ancak Mustafa Kemal’in 1938 Kasımı’nda vefat etmesi üzerine marş kendisine takdim edilememiş ve İstiklâl Marşımızı değiştirme girişimi bir kez daha sonuçsuz kalmıştır. Daha sonra Necip Fazıl şiirini aynı isimle kitabında yayınlamış ve 1940’ta şiir Necip Kazım Akses tarafından bestelenmiştir. 
Peki, durup dururken 1921 yılında 724 şiir arasından öne çıkan, defalarca Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde okunarak ayakta alkışlanan ve milli marş olarak kabul edilen Mehmet Akif’in güzel eseri neden değiştirilmek istenmişti? Mehmet Akif’in şiirine yöneltilen eleştiriler kaynaklarda şu şekilde sıralanmaktadır: Batı medeniyetine “Canavar” deme, içinde “Türk” kelimesinin geçmemesi, lidere (Atatürk’e) şükran yoksunluğu ve uzunluk. Kim bilir belki de Mehmet Akif Ersoy’un “Allah bu millete bir kez daha İstiklâl Marşı yazdırmasın!” duası kabul olmuş ve yarışmalar sonuçsuz kalmıştır. İstiklâl Marşımızın kabulünün 93. yıldönümünde Mehmet Akif’i rahmetle anıyor mekânının cennet olmasını Rabbimden niyaz ediyorum. 
Saygılarımla…