Yakın zamana kadar jelatin hakkında az bir bilginin dışında ayrıntılı bir bilgiye sahip olmadığımı; küçük bir araştırmayla bir çok kişinin de benim durumumda olduğunu öğrendim. Toplumun kahir ekseriyetinin de farklı olmadığını düşünüyorum.
Oysa ki, hakkında az bir bilgiye sahip olduğumuz jelatin ve kullanım alanlarının bilinmesi Müslümanlar için hayati derecede önemli olup hiçbir şekilde ihmal edilmemelidir.
İşte bundan kaynaklı Müslüman kardeşlerimi hem bilgilendirmek hem de İslam’a uygun olmayan jelatin kullanımının vebaline dikkat çekmek amacıyla edindiğim bilgileri Allah(cc) rızası için paylaşmak istedim.
Bilgiler alıntı olup her isteyen azıcık bir araştırmayla bu bilgilere ulaşabilir. Bence araştırılmasında fayda var; çünkü, jelatinin nelerden ve nasıl elde edildiğini, hangi alanlarda kullanıldığını, Müslümanlar açısından sakıncalarını “emri bir ma’ruf ve nehyi anil münker” gereği öğrenmek ve öğretmek her Müslümanın vazifesidir.
Kısaca jelatin, hayvan deri ve kemiklerinden elde edilen doğal bir protein olup iki yöntemle elde edilir.
1-A tipi jelatin; domuz ve sığır postlarından,
2-B tipi jelatin; boynuz ve kemiklerden, üretilmektedir. Jelatin, katıldığı ürüne göre kıvam arttırıcı, köpürmeyi sağlayıcı, emülgatör, dayanıklılık, bağlayıcı yapıştırma, kremleştirici gibi işlevler üstlenmektedir.
Yazıma konu etmemin asıl amacı; kullanımının sağlığa zararından ziyade Müslümanlar açısından haram gıda tüketiminin vebalinin büyüklüğünü ve maneviyatımıza olan olumsuz etkilerini ortaya koymak içindir.
Dinimiz İslam’ın önemle üzerinde durduğu konuların başında kazanç ve tüketilen gıdalarda helale hassasiyet gösterilmesi gelmektedir.
Jelatin maddesi büyük oranda domuz ve İslami usule göre kesilmeyen sığır derisinden elde edilmektedir. Domuz derisi en çok kullanılan jelatin kaynağı olup elde edilmesi kolay ve sığıra göre çok ucuzdur.
Jelatinin kullanım alanının çok geniş olması dini açıdan son derece endişe verici bir durumdur. Gıda üretimi yapan bazı firmaların dinî hassasiyetleri dikkate almadan domuz derisinden elde edilen jelatini ürünlerinde kullanabilecekleri ihtimali endişeyi bir kat daha artırmaktadır.
Jelatin, pek çok pasta ürününde, yoğurtta, dondurmacılıkta, eritilmiş peynir ve kaşar üretiminde, margarinde, salam, sucuk, sosis, jambon gibi et ürünlerinde, şekerlemelerde, reçel, marmelat, helva, pekmez ve tahin gibi gıdalarda, fındık ve fıstık ezmelerinde, meyve sularında, sakızlarda, ilâç endüstrisinde, kapsül, film ve tablet yapımında, kan verme ürünlerinde, krem, losyon, şampuan, parfüm gibi cilt ve kozmetik ürünlerinde, hayvan yemlerinde, fotoğrafçılıkta ve karbonlu kağıt yapımında kullanılmaktadır.
-Kullanımının bu kadar geniş bir alanı kapladığını biliyor muydunuz?
Ülkemiz ve İslam ülkelerinde yeterince jelatin üretimi olmayıp yüzde 99’u Müslüman olmayan ülkeler tarafından üretilmektedir. Türkiye'nin yıllık jelatin tüketimi 5000 ton civarında olup tamamına yakını ithal edilmektedir.
İnternetten elde ettiğim bilgilere göre ülkemizde bir firma sığır derisinden jelatin üretimi yapmaktadır. Böyle bir firmanın olması çok sevindirici olmakla birlikte ülkemizdeki tüm sığır derileri jelatin elde edilmesinde kullanılsa bile 2000 ton jelatin elde edilebileceği bilgisi de yer almaktadır.
Yani, 2000 ton jelatini sığır derisinden yerli bir firma üretse bile ki çok zor; büyük çoğunluğu yine ithal edilerek karşılanacaktır.
Mesele şu; gıda üretimi yapan firmalarımızı töhmet altında bırakmak istemiyorum; ancak, domuz derisi ve kemiğinden üretilen jelatin gerçeğini de hepimiz kabul etmeliyiz. Müslümanlar olarak bu durumu engelleme imkanımız olmasa bile bir birimizi Allah(cc) rızası için uyarmalıyız; çünkü, uyarmadığımızda Yüce Rabb’imize hesap vereceğimiz unutulmasın!
Domuz ve domuza dayalı her türlü et, jelatin gibi haram gıdaların üretimi, tüketimi ve ithalinin yasaklanması için birey ve toplum olarak mücadele etmemiz gerekliliğin ötesinde zaruret halini almıştır.
Hiçbir şey yapamasak bile bildiğimiz, güvenirliğine inandığımız gıda üreticilerini Müslüman kardeşlerimizle paylaşarak hem haramdan kurtulmalarına hem de helal gıda üreten firmalarımızın güçlenmesine vesile olabiliriz.
Ayrıca, konu ile ilgili gerek resmi gerekse gayri resmi bilgiye sahip olanların kamuoyunu bilgilendirmeleri kafalarda oluşabilecek kaygıların giderilmesine katkı yapacaktır.