Miryokefalon Savaşı, Anadolu Selçuklu Sultanı II. Kılıcarslan ile Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos arasında 1176’da meydana gelen ve Bizans’ın Anadolu’yu Türkler’den geri alma ümidini tamamen yok eden savaştır. Peki, Miryokefalon Savaşı’nda neler oldu? İşte Miryokefalon Savaşı’nın tarihçesi, nedeni, önemi ve sonuçları…
Miryokefalon Savaşı’nda Sultan 2. Kılıçarslan’ın büyük stratejisi ile Bizans İmparatoru, Anadolu Selçuklu Devleti’ne karşı ağır kayıplar verdi. Peki, Miryokefalon Savaşı’nda neler yaşandı? İşte Miryakefolan Savaşı’nın nedeni, önemi ve sonuçlarına ilişkin Diyanet Vakfı’nın İslam Ansiklopedisi’nde yer alan bazı tarihi bilgiler…
MİRYOKEFALON SAVAŞI NEDENİ, ÖNEMİ VE SONUÇLARI
Anadolu Selçuklu Sultanı 2. Kılıçarslan, Sultan I. Mesud’un büyük oğludur. Zaman içinde Sultan Kılıcarslan’ın Anadolu’da rakipsiz bir güç haline gelmesi İmparator Manuel’i rahatsız etti.
Manuel 1176 ilkbaharında Fransız, Alman, İngiliz, Macar, Sırp, Gürcü, Kuman (Kıpçak) ve Peçenekler’in de yer aldığı büyük bir orduyla Anadolu’ya geçti. Ancak müttefiklerin gecikmesi yüzünden yaz aylarında yola çıkabildi. Lopadion’daki (Uluâbâd) ordugâhtan ayrıldıktan sonra güneye doğru inerek Balıkesir, Sardes, Alaşehir, Laodikeia (Denizli), Khonai (Honaz), Lampis (Dazkırı), Dinar, Sozopolis (Uluborlu) üzerinden Homa ve harabe halindeki Miryokefalon Kalesi’ne doğru ilerledi.
SELÇUKLU KUVVETLERİ YIPRATMA SALDIRILARI DÜZENLEDİ
Selçuklu kuvvetleri büyük gruplar halinde Bizans ordusunun geçebileceği yolları tutuyor ve onlara baskınlar düzenleyip yıpratmaya çalışıyordu. Bu amaçla ekinler ve otlar tahrip edildi, su kaynakları kirletildi. Bu yüzden çıkan hastalıklar sebebiyle pek çok Bizans askeri öldü. Sultan Kılıcarslan imparatora bir defa daha barış teklifinde bulundu. Ancak İmparator Manuel kumandanlarının uyarısına rağmen savaşmakta ısrar etti.
İmparator Manuel ile bir anlaşmaya varılamayacağını anlayan Kılıcarslan, ordusunu Miryokefalon Kalesi’nin yakınlarında Eğirdir gölünün kuzeyindeki Tzibritze Geçidi’nin en dar yerine yerleştirdi. Miryokefalon Savaşı’nın cereyan ettiği mevki konusunda çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Araştırmalarda savaş alanı olarak Düzbel, Gelendost, Kumdanlı (Hoyran), Sultandağı eteklerindeki Kırkbaş köyü, Çivril ve Karamıkbeli gösterilmektedir (Çay, Şükrü Elçin Armağanı, s. 305-309).
BİZANS BİRLİKLERİ PANİĞE KAPILDI
Bütün ağırlıklarıyla geçide giren Bizans ordusu yamaçlarda mevzilenmiş olan Türkler’in âni saldırısıyla karşılaştı. Türk birlikleri geçidi kapattığı için de çıkış yolu bulamayıp paniğe kapıldı. Savaşa bizzat katılan İmparator Manuel muhafız kuvvetlerinin desteğiyle geriye doğru kaçıp kurtulabildi.
BİZANS ORDUSU TAMAMEN İMHA EDİLDİ
Akşama kadar devam eden saldırı sonunda Bizans ordusu tamamen imha edildi (17 Eylül 1176). İmparator Manuel gizlice kaçmak istediyse de bir nöbetçinin kendisini hainlikle suçlaması üzerine bu fikrinden vazgeçti. Türkler ise bol miktarda ganimet ve sayısız esir ele geçirdiler.
Manuel Komnenos Sultan Kılıcarslan’a barış teklifinde bulundu. Kılıcarslan, Sublaion ve Dorylaion kalelerinin yıkılması ve 100.000 altın göndermesi şartıyla imparatorun barış teklifini kabul etti. Kaynaklardaki bilgilerden Bizans’ın savaş tazminatı ödemeyi de kabul ettiği anlaşılmaktadır.
Antlaşmanın ardından İstanbul’a hareket eden Manuel, Sublaion’u tahrip ettiği halde Dorylaion’u yıktırmadı. Sultan Kılıcarslan da Menderes bölgesine 24.000 kişilik askerî birlik sevk ederek onun bu davranışına karşılık verdi.
KOMNEOS'UN KRALA GÖNDERDİĞİ MEKTUP
Kılıcarslan, sadece Bizans’ın değil bütün Doğu’nun kaderini belirleyen bu zaferiyle batı sınırlarını güven altına almış, Bizans ordusu ise bir daha eski gücüne kavuşamamıştır. İmparator papalık nezdinde itibarını kaybetmiştir. Manuel Komnenos, Miryokefalon yenilgisinin hemen ardından İngiltere Kralı II. Henry’ye gönderdiği mektupta tahta geçtiği tarihten itibaren Türkler’e karşı kin beslediğini, bu sebeple ilk fırsatta onların üzerine yürüdüğünü, ancak ağırlıkları yüzünden süratle ilerleyemediklerini, askerlerin yolda hastalıktan perişan olduğunu, buna rağmen kahramanca savaştıklarını, yeni bir saldırı için hazırlık yaptıklarını öğrenen Selçuklu sultanının ülkesindeki esirleri serbest bırakmaya ve isteklerine tâbi olmaya söz vererek barış yapmak için elçi gönderdiğini, artık Konya’yı ele geçirmenin imkânsız olduğunu düşünerek sultanın ricasını kabul ettiğini ve antlaşmaya razı olduğunu bildirmiştir.
MİRYOKEFALON SAVAŞI'NIN SONUÇLARI
-Miryokefalon Savaşı, özellikle Anadolu’nun Türkleşmesi açısından çok önemli bir dönüm noktası teşkil eder.
- Malazgirt yenilgisinden beri Anadolu’yu geri alabileceklerini ümit eden Bizanslılar’ın bu ümitleri Miryokefalon’da uğradıkları hezimetle tamamen yok olmuş, bu tarihten itibaren Türk akınları devam ederken Bizans elindeki toprakları koruyabilmek için savunmaya çekilmiştir.
-Ege sahil şeridi dışında Anadolu’da hâkimiyet Türkler’in eline geçmiştir.
-Bu zaferle Haçlı seferlerinin doğurduğu olumsuz sonuçlar da ortadan kaldırılmıştır.
-Sultan Kılıcarslan, başta halife olmak üzere komşu hükümdarlara zafernâmeler göndermiş, onun zaferi İslâm ülkelerinde bayram sevinciyle kutlanmıştır.