Yıl 1915. Osmanlı askeri maceraperest ama yiğit bir paşanın inadı uğruna Ruslarla savaşa girer. Girer de zaman ve mekân uygun olmayan savaşta 90 bin Anadolu yiğidini şehit olur.
Bir Anadolu kadını Pınarbaşılı Avşar anasının 5 oğlu vardır, dördünü şehit verir. Yüreği yanar ama tek tesellisi evdeki topal oğludur. Öyle bir türkü yakar ki bu yangın yüz yıldır yürek yakmaya devam eder, herhalde daha yüz yıllardır yakmaya da devam edecektir. Yöre ağzıyla söylenen Sarıkamış türkülerinden biri şöyledir.
Sarıkamış nen aralı, kim ölmüş kimi yararlı
Bunu duyan var mıydı, yalan dünya kurulalı.
Demen önü kış geliyor, görmeyene hoş geliyor
Şarkışla’ya giden kağnı, dolu gidip boş geliyor.
Sarıkamış Altınbulak, Soğanlı'yı biz ne bilek
Bizim uşak sık giyinir, ağ işlikli sırma yelek.
Pınarbaşı baba yurdum, Kafkasya’ya cephe kurdum
Benim korkum Moskof değil, karakışa kurban verdim.
Büyüttüm kaymak balınan, şehitler gelir salınan
Dört yavrumu şehit verdim, bende kaldım topalınan.
Yüzbaşılar binbaşılar, tabur taburu karşılar
Yağmur yağıp gün değince, yatan şehitler ışılar.
Gadasın aldığım Eşe, tekerim dayandı daşa
Ne olur savaşı durdur, elini öptüğüm paşa.
Şehitliği döşlerinde, ipek poşu başlarında
Bizim uşak av ediyor, Kafkasya’nın başlarında.
Bir başka yörede yine analar ağlar, yürek dağlar ama acısını da içine, yüreğine bağlar.
Sarıkamış saza benzer, gün ışıra yaza benzer
Sarıkamış’ta yatanın kanı donmuş buza benzer
Yazık oldu Mehmedime, anan öleydi yerine.
Allahuekber dağında zemherinin tam çağında
Sarılıp donup kalmışlar birbirinin kucağında
Yazık oldu Mehmedime, anan öleydi yerine.
Sarıkamış baştan başa, Uruslar yaktı ataşa
Askerimiz telef oldu, nere gittin Enver Paşa
Yazık oldu Mehmedime bacın öleydi yerine.
Sarıkamış saza döndü yandı yürek köze döndü
Kör olası düşmanların, her biri şahbaza döndü
Yazık oldu Mehmedime, anan öleydi yerine.
Ülkem destanlarla dolu. Anadolu yiğitleri destan yazmaya devam ediyor. Niceleri daha da yazacak. Anaların yüreği yanacak ama bu ülke de kader bu. Rabbim bu destanları bir daha yazdırmasın ama gerekirse de yazacak. Sarıkamış ve tüm şehitlerimize selam ve rahmet olsun.