TARİHE YOLCULUK (223)
Orta Anadolu Bölgesi’ndeki şeker pancarı sulamasında; akıllı ve dron kontrollü damla sulama metodu uygulanıldığı zaman 1 dekar alanda, 1 ton/yıl suyla daha verimli şeker pancarı elde edilmesi mümkündür.
Şeker pancarı deyince benim aklıma hemen su geliyor.
Su ise H2O’dan oluşan, yâni 2 hidrojen ve 1 oksijen atomundan meydana gelmiş her canlının enerji kaynağı ve hayat damarıdır.
Hayatın olmazsa olmazıdır.
Âdem’in hamulesi su ve toprak olduğu için milyon ve milyarca yıl önce oluşan dünyanın ve dünya hayatının da vazgeçilmez enerji kaynağı sudur.
Susuz bir hayat elbette düşünülemez.
Gerek dünyada, gerek Ortadoğu’da ve gerekse ülkemizde savaşın da barışın da kaynağı olan su hakkında ne söylesek azdır.
Kristal şekerin ham maddesi olan pancarı elde etmek ve yetiştirmek için suya ihtiyaç var. Pancar ise en çok suya ihtiyaç duyan bir bitki. Konya Ovası’ndaki suyu çeken ve bitiren bir bitki olması dolayısıyla çiftçimiz, 80’li yıllardan sonra pancar ekimiyle ilgili olarak kotaların da artırılmasıyla birlikte 2000’li yıllarda daha başka alternatif ürünlere yöneldi.
Konya kapalı havzası çiftçisi ne yazık ki suyu yıllarca tasarruflu olarak nasıl kullanması gerektiğiyle ilgili yeterli düzeyde eğitilmedi. Özal döneminde Konya Ovasına su kanaletleri yapıldı ama hiç birisinden su akıtılmadı. Pancar yetiştiricisi yeterli derecede eğitilmediği için vahşi sulamayı tercih ettiğinden zamanla ovadaki sular da çekilmeye başladı. Orta Anadolu Bölgesi zaten yeterli su alamadığı için kurak bir bölgeydi. Bu bölgede kuraklık ve su sıkıntısı halen devam etmektedir. Özellikle pancar ekimi ve yetiştirilmesinde suyun nasıl tasarruflu bir şekilde kullanılacağı yöntemi ve sistemi ne yazık ki onlara çok geç gösterildi.
Peki, suyu çok tasarruflu kullanmak ne demek?
İsrail’de yapılan bir araştırmaya göre;
1 dekar şeker pancarı için vahşi sulamayla (salma yöntemi) 1 yıl boyunca harcanan su miktarı 96 tondur,
Yağmurlama sulamayla harcanan su miktarı 38 tondur,
Damla sulamayla harcanan su miktarı ise 7 tondur. Bu sulama eğer bilgisayar yardımıyla ve topraktaki pancar bitkisinin kök dibindeki nem oranı ayarlanarak yapıldığı takdirde harcanan su miktarı ise, 1 tona düşmektedir.
Yâni 1 dekara 100 ton su da harcayabiliyorsunuz, 1 ton su da.
Bunu en az 8,5 milyon hektarla çarptığınız zaman milyarlarca ton su tasarrufunda bulunuyorsunuz.
Konya Ovası'nda, 2016 rakamlarına göre 800 bin dekar arazide 5,6 milyon ton şeker pancarı üretimi yapıldı. Konya, dört şeker fabrikasıyla Türkiye şeker pancarı üretiminin yüzde 30-35’ini karşılıyor.
AKILLI DAMLA SULAMAYA GEÇİLMELİ
Orta Anadolu’da şeker pancarı tarımında yağmurlama sulama oranı yüzde 70- 80’ler seviyesindedir. Ekilen tüm ürünlerin yer altı sularından faydalanılarak sulandığı Konya- Altınekin bölgesinde deneme yapılan şeker pancarı tarımında damla sulamada yağmurlama sulamaya göre su ve motorin tüketimi yüzde 50 azalmakta, verim yüzde 10 artmaktadır. Bilgisayarlı ve dron kontrollü damla sulama metodu uygulanıldığı zaman 1 dekar şeker pancarı 1 ton/yıl suyla verimli bir şekilde sulanabilecektir.
Ayrıca şeker pancarı, havadan en fazla karbondioksit alan ve havaya en fazla oksijen veren bir bitkidir. Verimi yüksek 1 dekar şeker pancarı 6 kişinin bir yıllık oksijen ihtiyacını karşılar. Şeker pancarı çevre dostu bir bitkidir.
Şeker pancarı tarımını artan oranda ve damla sulama yöntemiyle sürdürmek ülkemiz menfaatinedir.
TÜRKİYE VE KONYA SU FAKİRİDİR
Türkiye’deki 25 akarsu havzasından biri olan Konya Kapalı Havzası, yaklaşık 5,5 milyon hektarlık yüzölçümü ile ülkemizin yaklaşık %7’sini teşkil eder. Havza, coğrafi konumu itibarıyla Türkiye’nin en az yağış alan bölgelerinden birisidir. Türkiye’de kullanılabilir yüzey su kaynağının sadece %2’si Konya Havzası’ndadır. Öte yandan, geniş bir kapalı havza olması nedeniyle ülkemizin yeraltı su potansiyelinin yaklaşık %17’sine sahiptir. Havza’daki toplam yıllık kullanılabilir su kaynağı 4,365 milyar m3, yıllık su tüketimi ise 6,5 milyar m3 seviyesindedir. Suyun yaklaşık %90’ı tarımsal sulama için kullanılmaktadır. Havza’nın su bütçesinde yıllık 2 milyar m3’ü açık olduğu görülmektedir.
Türkiye ve Konya Havzası su zengini değil, su fakiri bir ülkedir. Konya Kapalı Havzasının 2 milyar m3’lük yıllık su bütçesi açığını, devreye sokulan Konya Ovasını Sulama Projesi (KOP)’nin karşılamasının da zor olduğu ve başka projelerin de devreye sokulması gerektiği konunun uzmanları tarafından ifade edilmektedir.
YARIN: Şeker Fabrikaları niçin ve neden kapatılıyor?