Sürdürülebilir Beslenme, küresel gıda sistemimizi düzeltmenin anahtarıdır. Gıda işletmelerinin, hükümetlerin ve diğer kuruluşların sıklıkla çelişen iç stratejileri düzenlenmesine yardımcı olabilir ve dünyanın en acil ekolojik ve insan sağlığı sorunlarından bazılarını çözmek için sektörler arası işbirliği için bir lens sağlayabilir.
Dünya genelinde 821 milyon aç insan varken 1.3 milyar insan obez veya fazla kilolu, dünyadaki açlık sadece kaynakların yetersizliğinden değil, gıdanın israfı ve adil dağıtım olmamasından kaynaklanıyor. Dünyada israf edilen gıdanın miktarı yıllık yaklaşık 1,3 milyar ton. Üretilen toplam gıdanın üçte biri sofraya ulaşmıyor.
2050 yılında dünya nüfusunun 9 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor. Artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gıda üretiminin 30 yıl içinde yüzde 60 oranında artması gerekiyor. 2050 yılında dünya nüfusunun %65’inden fazlasının şehirde yaşayacağı ön görülüyor. %60 oranında fazla üretim şu an için gerçekçi bir rakam değil, artan nüfusu doyurabilmek için israfı en aza indirmeli ve gıdaları çöp olmaktan kurtarmalıyız.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BESLENME NEDİR?
FAO, sürdürülebilir beslenmeyi şöyle tanımlar: Sürdürülebilir beslenme, besleyici, güvenli, sağlıklı, aynı zamanda düşük çevresel etkiye sahiptir. Ayrıca bu beslenme şekli kültürel olarak kabul edilebilir, ulaşılabilir, adil, ekonomik olarak karşılanabilir, gıda güvenceliğine katkı sağlar ve şimdiki ve gelecek nesiller için bir yaşam biçimidir.
World Resources Institute (WRI) 2016 yılı “Sürdürülebilir Gıda Geleceği için Beslenme Şeklini Değiştirmek” raporuna göre; tüketicilerin beslenme tercihlerindeki küçük değişimler tarımsal kaynak kullanımı ve çevresel sorunların azaltılmasında büyük değişimler yaratabilir. Küresel düzeyde kalori, protein, sığır etini yüksek tüketen toplumlarda hayvansal protein ve sığır eti tüketimi azaltılabilirse 310-640 milyon hektar doğal alan, tarım alanı olarak kurtarılabilir.
Sürdürülebilir yemek, çevremize ve bedenlerimize sağlıklı yiyecekler seçmektir. 2019 EAT-Lancet sürdürülebilir gıda sistemlerinden sağlıklı diyetler komisyonuna göre baklagiller (fasulye, bezelye, mercimek, fıstık), kepekli tahıllar, sebzeler, meyveler ve fındıklar ve daha az hayvan bazlı olmak üzere daha fazla bitki bazlı gıdaya küresel bir geçiş gıdalar, özellikle kırmızı et ve işlenmiş et, dünyadaki artan nüfusa besleyici ve sürdürülebilir bir diyet beslemeye yardımcı olacaktır. Rafine edilmiş tahılları ve ilave şekerleri sınırlamak da sürdürülebilir beselenmeye yardımcı olur.
Sürdürülebilir beslenmenin pek çok açıdan bir yaşam biçimi olarak benimsenmesi gerektiği aşikardır. Peki bu beslenme biçimini hayatımıza dahil etmek için neler yapmalıyız?
BESİN ÇEŞİTLİLİĞİNİ ARTTIRIN
Yeterli ve dengeli beslenmek sürdürülebilir beslenmenin anahtar kuralıdır. Özellikle kırmızı et ve işlenmiş et tüketiminizi azaltın. Haftanın bazı günlerini ‘etsiz günler’ olarak belirleyin. Sürdürülebilir balıkçılık yoluyla sağlanmış balıkları tercih edin. Mevsim ve avlanma yöntemlerini de göz ardı etmeyin. Proteinden zengin kuru baklagillere, ceviz, fındık gibi yağlı tohumlara tabağınızda yer açın. Meyve ve sebze tüketiminizi artırın ve çevre dostu besinler seçin, gıda israfını azaltmayı hedefleyin.
KENDİN YETİŞTİR
Bir tencerede otlar, bir verandada domates veya bahçenizdeki küçük bir arsa olabilir. Çok fazla şey, yiyecek oluşturmak için kendiniz yetiştirmekten daha büyük bir takdir verir. Bitkilerin gelişmesini sağlayan çok sayıda faktörü, gıdaları başarıyla büyütmek için gereken dikkati ve sürecin ne kadar tehlikeli olabileceğini anlıyorsunuz. Bu bilgiler muhtemelen yiyecek satın alma, kullanma ve atma şeklinizi etkileyecektir.
YEREL ALIŞVERİŞ YAPIN
Yerel alışveriş, topluluğunuzu desteklemenin eğlenceli bir yoludur. İçinde yaşadığınız toplulukta üretimi arttırır ve sağlıklı bir çeşitlilik ortamıoluşturur.. Yerel olarak yetiştirilen yiyecekleri satın aldığınızda, yiyecekleri pazarınıza göndermek için gereken yakıt miktarını azaltmiş olursunuz.
YEMEKLERLE İLGİLİ KONUŞMALARI BAŞLATIN
Pazarınızdaki çiftçilerle, marketinizdeki ve restorantınızdaki personelle veya çiftlikten çatala yiyeceklerin sofranıza nasıl geldiği konusunda fikir yürütüp bu üreyimde görev alanlarla iletişim kurun Yeni ipuçları keşfedebilir, yeni kaynaklar hakkında bilgi edinebilir ve daha yerel, sürdürülebilir fikirli gıda üreticileri ve sağlayıcıları bulabilirsiniz.
RESTORANLAR YEMEK PLANLAMASI YAPMALI!
Restoranlar tüketici için; esnek menüler planlamalı, arta kalan yemeği paketlemeyi desteklemeli, garnitür seçenekleri geliştirilmeli, atıkları yerinde ayrıştırılmalı, gıda bankacılığı sistemine dahil olmalıdır.
MEVSİMSEL BESLENİN!
Mevsiminde yenen meyve ve sebzenin besleyici değeri daha yüksektir.Mevsiminde yetişmemiş meyve-sebze, doğa şartlarıyla işbirliği yapılarak değil, doğayla mücadele ederek üretildiğinden, üretiminde hibrit tohum, böcek ilacı ve kimyasal gübre kullanım oranı daha fazladır. Mevsimsel besinlerin, antioksidan özellikleri daha fazladır. O mevsimde insan vücudunun ihtiyacı neyse onu karşılayacak vitamin ve minarelleri bünyesinde bulundurur.
- Doğa İçin Daha İyidir
Mevsimsel beslenerek, yerel gıdayla beslenme şansınızı artırırsınız. Gıdanız uzak mesafelerden gelmiyorsa, karbon ayak izi de düşük olur. - Daha Ekonomiktir
Mevsiminde ekilen ve üretilen meyve ve sebzeler,doğaya rağmen değil. doğanın katkısıyla büyür .Üretilmeleri daha az girdiyle sağlanabildiğinden, daha az maliyetlidir
MUSLUĞUNUZA DOKUNUN!
Sıvılar, ülke çapında taşınan en ağır maddelerden bazılarıdır ve onları taşımak için çok fazla fosil yakıt gerekir. Şişelenmiş içecek satın almak yerine, yeniden doldurulabilir bir şişe kullanın ve musluktan veya filtreden gelen suyla doldurun.
KENDİN İÇİN; ALIŞVERİŞ LİSTESİ YAP!
İhtiyacın kadar al, yiyeceklere çirkin veya şekilsiz diye ayrımcılık yapma, ihtiyacın kadar tüket, artan yemekleri değerlendir, yiyecekleri uygun şekilde depola.
Dökme gıdalar, daha az işlenmiş gıdalar ve daha bitki bazlı yemekler düşünün.Bunu yapmak, daha az paketleme ve atık ile belirli gıdaları üretmek için daha az enerji ve su anlamına gelir.
GIDA İSRAFINI AZALTIN
Bugün, gerekenden% 30-40 daha fazla kalori üretiyoruz ancak küresel olarak yetiştirilen tüm gıdaların üçte biri gıda değer zincirinde bir yerde israf ediliyor. Atık; kullanım süresi dolmuş yaşadığımız ortamdan uzaklaştırılması gereken maddelerdir. Atığı azaltın ve gıda okur yazarlığını geliştirin. Tavsiye edilen tüketim tarihleri ve son kullanma tarihleri önemlidir
CÜZDANINIZ VE ÇATALINIZLA OY VERİN!
Gıda sistemimizin yönünü ve bakkalların, restoranların ve gıda şirketlerinin ürettikleri ve sattıkları ürünleri etkilemekten daha iyi bir yolu yoktur. Gıda sağlayıcılarınızdan yerel çiftçileri, yerel üreticileri ve sürdürülebilir tarımı desteklemelerini isteyin. Satın alma kararlarınızla destek gösterin.
Geleceği beslemek, adaletli paylaşımı sağlamak, israfı azaltmak, geri dönüşümü, sıfır atık, güvenli gıdayı, temiz suyu, çocukların iyiliğini ve barışı sağlamak hepimizin ortak sorumluluğu…