Tarihte ilginç vakıflar: Boğazda Temiz Hava Aldıran Vakıf

Bebek'e giden İETT otobüsünden inen iki genç, sahil boyunca yürüdükten sonra asırlık çınar ağacının altındaki çay bahçesinde oturanlara yaklaşarak, "Biz buralarda bir köşk arıyoruz; Hacı Nureddin Ağa köşkü" diye sordular. Ancak, çevredekiler şaşkınlıkla birbirlerine bakarak, "Köşk mü? Burada Hacı Nureddin Ağa ismine sahip bir köşk yok, sadece çeşme var" yanıtını verdiler.

Bir pastanenin dondurma tezgâhında müşteri servis yapan garson, gençlere seslenerek, "Burada Hacı Nureddin Ağa çeşmesi var. İsterseniz tarif edeyim" dedi. Garsonun tarifini dikkatle dinleyen gençler, çeşmeyi hemen buldular. Ancak çeşmenin suyu akmadığı için oldukça bakımsız bir durumda olduğu görüldü.

Gençlerden biri, çeşmenin kuruduğunu görünce, "Kim bilir, köşkten geriye de bir şey kalmamıştır" diye üzülerek konuştu. O sırada, yaşlıca bir kadın, bu konuşmayı duyup yanlarına yaklaştı ve gençlere, "İyi günler evladım, kusura bakmayın, sizin çeşme ile ilgilendiğinizi görünce konuşmak istedim" dedi. Gençler saygıyla yanıt verdiler: "Efendim, biz Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde araştırma yapan öğrencileriz. Arşivdeki kayıtlara göre, Bebek'te Ramazan oğlu Hacı Nureddin Ağa isimli bir hayırsever, vakıf kurmuş."

Yaşlı kadın, merakla, "Ne tür bir vakıfmış bu?" diye sordu. Gençlerden biri, "Önce buraya bir çeşme yaptırmış, sonra yanına bir köşk ve bir de liman eklemiş. Vakfiyesinde de, 'Buraya gelen insanlar konaklayıp Boğaz havası alsınlar ve Boğaz’ın güzelliklerini seyrederek dinlensinler' diye yazılı" diye açıkladı.

Hanımefendi, duygulanarak, "Allah, halkın gelip geçerken konaklayıp temiz hava alması için bir köşk ve liman tahsis etmek, herhalde dünyanın başka bir ülkesinde görülmeyecek ince bir hayırseverlik örneği. Bu çeşmenin akan halini çocukluğumda hatırlıyorum. Ancak köşk hakkında hiçbir şey duymadım. Annemlerden de hiç bahsedilmedi" dedi.

O köşkün halkın hizmetine sunulmasının üzerinden yaklaşık üç asır geçti. Kim bilir, hangi hoyrat ellerde bu eser zarar gördü. Gençler, hanımefendiyi teselli etmeye çalışarak, "Vakıflar Genel Müdürlüğü, bu tür eserleri yeniden canlandırmak için çalışmalar yapıyor. Biz de bu amaçla buradayız, efendim" diye açıklamada bulundular.

Yaşlı kadın oradan ayrılırken, içinden, "Eski İstanbul’a da kavuşur muyuz, bilmem ki?" diye geçiriyordu.

VAKIF ŞARTI

… Çeşme kurbunda bina eylediğim köşk ve liman dahi vakıf olub Ümmeti Muhammed teneffüs eyleye…

KÜNYE

VAKFIN ADI: Ramazan oğlu Hac Nureddin Ağa Vakfı

KURUCUNUN LAKABI: Peksimetcibaşı

KURULDUĞU YER: İstanbul

KURULUŞ TARİHİ: 1143 H. (1730 M.)