Tarımsal atıklar kompost gübre ve malça dönüştürülerek ekonomiye kazandırılıyor

Düzce Üniversitesi'nde (DÜ) fındık, pirinç, talaş, buğday ve mısır sapı atıklarının değerlendirilmesi amacıyla laboratuvar ortamında üretilmeye başlanan kompost gübre ve malç sayesinde hem ekonomiye hem de geri dönüşüme katkı sağlanıyor.

Talep üzerine bahçelerden ve arazilerden ücretsiz toplanıp Tarımsal Atıkların Endüstriye Geri Kazanımı Uygulama ve Araştırma Merkezine (DÜTAGAM) getirilen fındık zürufu, budama artıkları, çeltik kavuzu, talaş, buğday ve mısır sapları, katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi için laboratuvar ortamında makinelerde özel işleme tabi tutuluyor.

Akademisyenlerin kontrolünde atıklardan elde edilen kompost gübre ve malçlar (toprağın üzerini örtmekte kullanılan malzeme), daha sonra mantar yetiştiricileri ile belediyelere satılıyor. Ayrıca, açılan kurslarla kompost gübre yapımı öğretilen bölge halkının ek gelir kazanması sağlanıyor.

Merkezde kompost gübrelerden yılın belirli zamanlarında toplamda 4 ton yenilebilir istiridye mantarı ile 2'şer ton tıbbi amaçlı kullanılan şitaki ve reişi mantarı da üretiliyor. İstiridye mantarları anlaşmalı mağazalar ile sosyal medyadan satılırken, tıbbi mantarlar üniversitedeki Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezinde (GETAT) ilaç yapımında değerlendiriliyor.

"Gübre olarak değerlendirilen tarımsal atıklar maliyetleri indiriyor"

DÜTAGAM Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Çağlar Akçay, merkezde tarımsal atıkların geriye dönüşümü konusunda çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Atıkların katma değeri yüksek ürünlere dönüştürüldüğünü anlatan Akçay, "Bölgemizde tarımsal faaliyetler sonucu ortaya çıkan fındık zürufu, fındık budama artıkları, pirinç kavuzu ve talaşları kullanarak tıbbi mantar üretimi gerçekleştiriyoruz. Bunun yanında malç ve kompost gübre materyalleri üretebiliyoruz" dedi.

Akçay, tarımsal atıkların belli aşamalardan geçirildiğini belirterek, onun haricinde verdikleri kurslarla bölgedeki halkın çalışmalardan faydalanmalarını sağladıklarını ifade etti.

Merkeze yoğun ilgi olduğunu dile getiren Akçay, "Biliyorsunuz Düzce bölgesinde fındık üretimi çok fazla. Bu üretim sonucunda yaklaşık 400 bin ton fındık zürufu atık olarak ortaya çıkıyor. Bu ciddi bir atık, değerlendirilmesi gerekiyor. Gübre maliyetleri son zamanlarda arttığı için vatandaşlar temin noktasında sıkıntı yaşayabilirler ama ortaya çıkan bu tarımsal atıkları gübre olarak değerlendirdiklerinde maliyetlerini aşağı indirmiş olacaklar" diye konuştu.

"Çevresel problemlerin de üstesinden geliyoruz"

Merkezde yenilebilir olarak istiridye, tıbbi olarak şitaki ve reişi mantarı ürettiklerini aktaran Akçay, şu bilgileri verdi:

"İstiridye mantarı doğada kayın ve kavak ağaçları üzerinde yetişiyor ancak tarımsal atıklardan da üretilebiliyor. Doğada çok fazla oranda tarımsal atık ortaya çıkıyor. Bu tarımsal atıklar çevresel problemler de oluşturuyor. Bu çevresel problemlerin de merkezimizde üstesinden gelmiş bulunmaktayız. Sadece fındık zürufu değil, buğday ve mısır sapları ile pirinç atıkları ortaya çıkıyor. Bunlar doğada değerlendirilmiyor ancak merkezimizde bunları değerlendirebiliyoruz."

Akçay, tıbbi mantar üretiminin ülkede çok fazla yapılmadığına dikkati çekerek, "Reişi ve şitaki mantarı, tarımsal atıklardan üretildiği takdirde önemli oranda maliyetler de düşmüş olacaktır." ifadesini kullandı.