Haziran ayının gelmesiyle işler biraz hafifler, okullar tatil olur; insanlar yılın yorgunluğunu üzerlerinden atarak eylül ayında başlayacak döneme sıkı bir şekilde hazır olmaya çalışır. Hep aramızda dolaşan muhabbet konusu ise, yabancı turistlerin tatillerinde de okumayı terk etmemeleri, bizim insanımız ise; işte!

Dünya, yeni bir düzene giriyor, pek çok şeyi yitiriyoruz. Belki de basılı kâğıt son demlerini yaşıyor; dijitalin hakimiyeti gitgide artıyor. Belki de bir kitabın, yahut derginin sayfalarını son kez çeviriyoruz; dileğimiz ve duamız bu senaryoların olmaması.

İmkânlar mevcutken elimize bir dergi alıp okumaya başlayalım. Bu minvalde haziran ayı edebiyat dergilerinden seçtiklerimle sizi baş başa bırakıyorum.

TÜRK EDEBİYATI

İmdat Avşar ve Enver Aykol yönetiminde çıkan Türk Edebiyatı dergisinin haziran ayı dosya konusu 80. Yıldönümünde Kırım Tatar Sürgünü. Kırım Tatar Edebiyatını okuyuculara bir parça da olsa tanıtmak, ilham vesile olmak isteyen dergide Enver Töre’nin Şemseddin Sami’nin Vicdan piyesini tahlil eden bir yazısı dışında seçkin yazı, şiir ve hikâyeler de bulunuyor.

Bendenizin “Eleştiri Notları” ise bu sayıda dergileri yaşatmak, eleştirmenin ne işe yaradığı, A. Ali Ural’ın ‘Şairlerin Şiirleri’, Osman Özbahçe gibi konularla devam ediyor.

Kırım Tatar diyarlarında, Toroslarda, dünden bugüne edebiyatımızda anlamlı bir yolculuğa çıkmak isteyenler için Türk Edebiyatı dergisi iyi bir yol arkadaşı olacaktır. TDV(Türkiye Diyanet Vakfı) Kitabevlerinde, DergiKapında/KitapYurdu gibi e-ticaret sitelerinde, Türk Edebiyatı Vakfı resmi sitesinde dergiyi temin edebilirsiniz.

MUHİT

İbrahim Tenekeci kaptanlığındaki Muhit, 54.sayısı ile karşımızda. Mayıs sayısında rahmetli Rasim Özdenören’in hiç yayınlanmamış söyleşisini okurla buluşturan Muhit’in, haziran sayısındaki dosya konusu “Filistin, Endülüs Olmasın”. Filistin ile Endülüs’ün benzer yanlarından yola çıkılarak hazırlanan dosyada iki söyleşiye birden yer veriliyor. Nahide Nagehan Akyol sordu, Endülüs konusunda yetkin isimlerden olan Lütfi Şeyban cevap verdi: “Endülüs, dünya çapında güçlü devletler inşa ederek, izzetli ve şerefli bir İslâmî dünya kurma ihtiyacını kalbinde hisseden müminler için muhteşem bir örnek modeldi.” İkinci söyleşi, Filistin davasına gönül vermiş ve yakın zamanda Filistin Defteri adlı kitabı okuyucuyla buluşmuş olan Halil İbrahim İzgi’yle gerçekleştiriliyor. “Kudüs huzurlu olursa dünya sükûn bulacak.”

Hasan Mert Kaya “Filistin’e Endülüs Penceresinden Bakmak” başlıklı yazısında konuya karşılaştırmalı bir bakış açısıyla yaklaşırken Mustafa Özel “Filistin Endülüs Olur Mu?” diye soruyor. Kemal Sayar “En Koyu Zalimler” başlıklı yazısında “Vicdan, sürekli bir muhasebe gerektirir. Vicdan ertelenemez, devredilemez bir sorumluluktur. Haysiyet ancak vicdanla vardır” diyor. Süleyman Ceran, Şifa Hastanesi’nde yapılan katliamı yazarken Mehmet Dinç ve Feyza Topçu yaşanan mezalim karşısında Filistinli çocukların psikolojik olarak nasıl güçlü kaldığını yazıyor. Bekir Salih Yaman “Nekbe’nin Yetmiş Altıncı Yılında Filistin Davası”nı kaleme alırken Kâmil Yeşil “Filistin, Şairlerimizin Nesi Olur” sorusuna edebiyattan cevaplar arıyor.

Usta çizer Hasan Aycın’ın bir çizgisiyle açılan dergi, her kuşaktan pek çok kıymetli ismin şiirlerine yer veriyor. “Bazı Bitişlerin Kısa Tarihi” isimli şiiriyle Mehmet Tepe bu sayının arka kapağını süsleyen isim oluyor.

Aynur Dilber “Ateş Söndü”, Muhsin Macit “Defne Yaprağı” ve Mustafa Çiftci “Kızıl Ütü, Kara Ütü” isimli öyküleriyle öykü sayfalarını zenginleştiren isimler oluyor.

Mustafa Akar “Hocaya Gitmek” başlıklı yazı dizisine bir yenisini eklerken Hakan Arslanbenzer “Kültür: Olumsal mı, Zorunlu mu” diye soruyor. Recep Terler “İncelik ve Güzellik Günü: Bayram” başlıklı yazısında “Bayram, kıymetini mahrum kalmadan bilebildiğimiz nadir şeylerdendir” diyor. Erol Göka “Aşk Hakkında Bazı Sorular” sorarken Muhammet Enes Kala erdem yazı dizisine devam ediyor. Arif Ay “Okuma Notları”nın dördüncüsünü yazarken İbrahim Tenekeci “Yazgıdan Yazıya” başlıklı yazısında “Yazı, yazgıdan gelir. Yazıyı kader olarak görmeyenlerin, iyi ve kötü günde onunla birlikte olmayanların yazdıkları fazla uzağa gidemez” diyor. Zeynep Merdan “Senin Keşif İnsanın Kimdi” başlıklı yazısında kendiliğimizde keşfetmemiz gereken noktalara dikkat çekiyor. Dursun Çiçek “Dağdan İnen Şehir: Mardin”i yazarken Ahmet Edip Başaran “Korku Endüstrisi” başlıklı yazısında “Biz bir kelimeye değil, bir fikre iman ederiz. En güzel isimler, o fikrin izinde yaratıcımızı daha iyi tanımak için bize sunulmuş ilahi bağışlardır” diyor. Mustafa Uçurum “Milletin Hafızası Bir Şair: Abdurrahim Karakoç”u, Turan Karataş “Şairlerin En Garibi: Ahmet Haşim”i yazıyor.,

VARLIK

Varlık, Haziran 2024 tarihli 1401.Sayısı ile okur huzurunda. Dile kolay 1401.sayı.

Dosya: “İletişim Çağında Yalnızlık” içinde İlknur Doğu Öztürk, Burcu Zeybek, Canan Arslan, Bilgehan Ece Şakrak, Zeynep Genel’in yazıları yer alıyor.

“Kuru Otlar Üstüne” ve Nuri Bilge Ceylan Sineması dosyasında ise Hilmi Yavuz, Asuman Gül Biçen, Feridun Andaç’un yazılarını okuyoruz.

6 Şubat Depreminin Ardından: Yıkım, Yaratım, Dayanışma yazılarının ilkinde ise Esra Yıldız, Edip Yeşil, Ali Uğur Ummo, Lal Laleş okurla buluşuyor.

Dergideki bazı yazılara da kısaca değinelim: Kadın Çalışmalarında Konum Politikası Kavramı Hakkında (Fatma Fulya Tepe) – Heidegger ve Şiir (Tahir M. Ceylan) – Müzik Sanatı: Başak Günak ile Söyleşi (Fatma Berber) – Türkçe Günlükleri (Feyza Hepçilingirler) – Fikret Adil’in Hikâyeciliği (Erdem Danış) – Çocukluk ve İlkgençliğin Yaban Yurdunda Bir Şair: Metin Cengiz (Halim Şafak) – Uluslararası İlişkiler Nasıl Anlatılır: Pınar Bilgin ile Söyleşi (Mine Bican) – Kanı Balla Yıkayan, Balına Kan Karıştıran Bosna (Çiğdem Ülker) – Rüzgâr Odası (Yavuz Özdem) – Yeni Şiirler Arasında (Şeref Bilsel) – Yeni Öyküler Arasında (Jale Sancak)

Varlık dergisinin bu ayki hikâyecileri ise; Kemal Ateş, Ercan Y Yılmaz, Gaye Keskin, Ali Karadağ.

Şiirler ise Hilmi Yavuz, Arife Kalender, Osman Serhat Erkekli, Tuğrul Keskin, Zeynep Arkan, Furkan Eren Ekici, Bahar Faris, Sema Ayşe Mercan, Serkan Topçu’ya ait.

Yeni yayınların etraflıca tanıtıldığı Kitaplar Arasında köşesi ise haziran ayında şu metinlerden müteşekkil: “Mürekkep Lekesi” - Mihail Şişkin (Hande Balkız) – “Gülüş Türkmen ile “Duygu Uygarlığı” Üzerine Söyleşi (Faruk Turinay) – “Dervişin Kulağı” - Doğukan İşler (İlayda Demirok) – Feride Çiçekoğlu ile “Milföy ve Arkadaşları Üzerine” Söyleşi (Burak Süme) – “Rastlantının Böylesi” - Metin Ağaçgözgü (Emre Dirim) – Ertuğrul Özüaydın ile “Karakırmızı” Üzerine Söyleşi (Zerrin Saral)

Edebiyattan resme, felsefeden sanat tarihine, fotoğraftan sinemaya geniş bir alanda yazılar, söyleşiler yayımlayan Varlık bu ay da Çağdaş Sanat, Müzik Sanatı, Türkçe Günlükleri, Nasıl Anlatılır, Yeni Şiirler / Öyküler Arasında köşeleri ve son çıkan kitapların tanıtıldığı Kitaplar Arasında bölümüyle okurlarıyla buluşuyor.

COGİTO

Yapı Kredi’nin dönemlik düşünce ve felsefe dergisi Cogito’nun 113. Sayısında yani Bahar sayısında Türkiye Kadın Felsefeciler Topluluğu’nun (SWIP-TR) 6. Konferansında sunulan ahlak ve siyaset felsefesi üzerine makalelerden oluşan bir seçki var. Seniye Tilev ve Tuğba Sevinç’in hazırladığı Kadın Felsefeciler dosyasına, psikanalist ve tiyatro uzmanı Maria G. Turri’nin çalışmaları üzerinden tiyatro ve psikanaliz arasındaki ilişkiyi irdeleyen bir Odak dosyası eşlik ediyor. “Tiyatroyu Psikanalizle Düşünmek” başlıklı dosyayı Özgül Akıncı ve Hazal Hamarat hazırladı.

Bu sayıda 2024 başında hayatını kaybeden eleştirel teorisyen ve sosyolog Oskar Negt’i, Frankfurt Okulu üzerine bir söyleşi ve Alexander Kluge’yle birlikte yazdığı Tarih ve İnatçılık kitabına dair bir incelemeyle uğurluyoruz.

KİTAPLIK

Yapı Kredi Yayınları’nın edebiyat dergisi kitap-lık’ın 233. sayı kapak konusu “Curtius ile Proust”. Marcel Proust’un 18 Kasım 1922’de ölümünün ardından Ernst Robert Curtius’un 1 Ocak 1923’te La Nouvelle Revue française dergisinin düzenlediği “Marcel Proust’a Saygı” dosyasında yer alan kısa ama önemli yazısının çevirisi ve Mehmet Rifat’ın Curtius’u tanıtan yazısıyla açılıyor dergi. Hüseyin Ferhad’ın şiirimizdeki hüzün temasını araştıran yazısı “Hüzün Temrinleri” ile Roni Margulies’in YKY’den çıkan son şiir kitabı Harfiyat Kamyonları için Şavkar Altınel’in önsözü bu sayının öne çıkan sayfaları.

Nihat Ziyalan, Yüksel Pazarkaya, Hüseyin Peker, Cevdet Karal, Betül Tarıman, Mehmet Can Doğan, Cem Uzungüneş, İlhan Durusel, Alphan Akgül, Mehmet Öztek, Cengiz Şenol, Nafia Akdeniz, Alper Beşe, Vefa T. şiirleri; Müge Oskay, Yasemin Yazıcı, Selçuk Erez, Saba Kırer, Şafak Baba Pala, Nilgün Çelik, Mesut Barış Övün öyküleri; Mehmet Ergüven, Gürsel Korat, Asuman Susam, Cafer Şen, Çağla Anılmış, Metin Karadağ, Ahmet Ulu, Hasan Öztürk, M. Şeref Özsoy, Ahmet Tetik yazılarının yanı sıra Mina Tansel’in Füruzan’la yaptığı radyo konuşmasının kaydı ve Cihan Çakır’ın Ex Libris sanatçısı Yudum İşbecer ile söyleşisi kitap-lık dergisinin Mayıs-Haziran 2024 sayısında.