Geleceği korumak için, enerji yöneticisi yetiştiriyorlar

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Enerji Verimliliği Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürü Doç. Dr. Selmin Ener Rüşen, “Enerji yöneticilerinin temel görevi enerjiyi mümkün olduğunca verimli ve tasarruflu kullanmaya yönlendirmektir. Ülkemizin 2050’ye kadar ‘Karbon Sıfır’ hedefi var. Bu hedefe ulaşmak için de enerjinin tasarruflu kullanılması, verimlilik arttırıcı projelerle mevcut sistemin verimli hale getirilmesi, Sertifikalı Enerji Yöneticileri ile sürekli takip edilmesi çok önemli” dedi.

Enerji, günümüzde vazgeçilmez bir gereklilik. Bu nedenle enerji verimliliği ve enerji tasarrufunun önemi ön plana çıkıyor. Ayrıca, Paris İklim Anlaşması’na imza atan 196 ülkeden biri olan Türkiye, karbon salınımını 2030 yılında yarıya, 2050 yılında ise ‘Karbon Sıfır’ hedefine ulaşmak için birçok alanda ciddi çalışmalar yürütüyor. Bu çalışmalardan en önemlisi de karbon salınımına en fazla sebep olan enerji sektöründe yürütülmektedir. Özel işletmelerde, kamu kurum ve kuruluşlarda enerjinin verimli kullanılması ve iyi yönetilmesi adına Sertifikalı Enerji Yöneticisi istihdamı zorunlu tutulmaktadır.
Konu hakkında gazetemize konuşan Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Enerji Verimliliği Uygulama ve Araştırma Merkezi (KAREN) Müdürü Doç. Dr. Selmin Ener Rüşen, “KAREN, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Enerji Yöneticisi ve Etüt (Sanayi ve Bina) Proje Sertifika eğitimlerini verebilen KOP Bölgesindeki TEK ve ülke genelinde ise toplam 4 merkezden bir tanesidir. 2022 yılı Temmuz ayında yetkimizi aldık ve KAREN olarak geçen yıl 3 tane Enerji Yöneticisi, 1 tane Sanayi ve 1 tane Bina Etüt Proje eğitimi olmak üzere toplam 5 sertifika eğitimi düzenledik. Enerji Yöneticiliği Sertifikası için bakanlığın belirlemiş olduğu konu başlıklarında toplam 80 saat olmak üzere 2 haftalık, Etüt Proje Sertifika Eğitimleri için ise 3 hafta 120 saatlik yoğun bir eğitim düzenlemekteyiz. Enerji yöneticisi eğitimlerine mühendislik alanında veya teknik eğitim fakültelerinin makine, elektrik veya elektrik-elektronik bölümlerinde en az lisans düzeyinde eğitim almış kişiler kabul edilmektedir. 2022 yılında çıkan son yönetmelikle mimarlar da artık Enerji Yöneticisi eğitimi sonrası yapılan sınavdan başarılı olduklarında sertifikayı alabiliyorlar. Kursiyerlerimize 2 haftalık eğitim vererek Enerji Yöneticisi olmaları için gereken alt yapıyı oluşturuyoruz. Bu eğitimlerimizin 1. haftası çevrimiçi (online) olarak düzenlenmektedir” dedi.

TEP ORANINA GÖRE İSTİHDAM ZORUNLULUĞU
Bakanlık tarafından enerjiyi doğru yönetmek amacıyla belirlenen Ton Eşdeğer Petrol (TEP) üzerinde enerji tüketen özel işletmelerde, kamu kurum ve kuruluşlarında Sertifikalı Enerji Yönetici çalıştırmasının zorunlu kılındığını aktaran Doç. Dr. Ener Rüşen, “Bir TEP, bir ton ham petrolün yanmasıyla elde edilen enerjiye karşılık gelen enerji birimidir. TEP yaklaşık olarak 10 milyon kcal (kilokalori), 42 GJ (gigajoule) veya 11628 kWh (kilowatt-saat) değerlerine eşittir. Bakanlık öncelikle 1000 TEP’in üzerindeki endüstriyel işletmelerde, 500 TEP’in üzerindeki veya 20.000 m2 üzeri kapalı alana sahip ticari binalarda ve 250 TEP’in üzerindeki veya 10.000 m2 üzeri kapalı alana sahip kamu binalarında Sertifikalı Enerji Yöneticisi istihdamı zorunlu tutuyor. Böylece sanayi, binalar, enerji üretim alanları, tarım, ulaşım, vb. her alanda enerjiyi doğru yönetebilecek, nereye ne kadar enerjinin harcandığını doğru ve etkin takip edebilecek, tasarruf potansiyelleri hakkında bilgi sahibi olan ve bu konularda yetkili kurumlardan eğitim alarak uzmanlaşmış kişilerin Sertifikalı Enerji Yöneticileri olarak istihdam edilmesini sağlamak istiyor. Bu amaç doğrultusunda gerekli şartları sağlayan KAREN, Sertifikalı Enerji Yöneticisi yetiştirmek üzere bakanlıktan yetki almış 4 merkezden biri olmuştur. Bizler 2014 yılından bu yana Karaman’da enerjinin etkin, verimli ve tasarruflu kullanımı konularında aktif Ar-Ge çalışmaları yapıyor, yüksek bütçeli projeler yürütüyor, öğrencileri yetiştiriyor, alt yapımızı geliştiriyor, danışmanlıklar ve eğitimler veriyoruz. Karaman’ın da içerisinde bulunduğu KOP Bölgesi güçlü sanayi, yenilenebilir enerji kaynakları, ulaşım ve tarım alanlarında Enerji Verimliği ve Yönetimi konusunda gelişme potansiyeli yüksek bir bölgedir. Dolayısıyla KAREN olarak sahip olduğumuz altyapımız, bilimsel birikimimiz ve Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kurum kimliğimiz ile Karaman ve Konya başta olmak üzere özellikle KOP bölgesinde ve tüm Türkiye’de, Enerji Verimliliği ve Yönetimiyle ilgili eğitim, enerji etüt ve danışmanlık hizmetleri veriyoruz” şeklinde konuştu.

SERTİFİKALI ENERJİ YÖNETİCİLERİNİN ÖNÜ AÇILDI
Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığının yaklaşık yüzde 75 seviyelerinde olduğunu ifade eden Doç. Dr. Ener Rüşen, “Enerjide dışa bağımlılığımız oldukça yüksek. Ülke olarak ithal ettiğimiz enerjiyi boşa harcama gibi bir lüksümüz yok, enerjiyi etkin ve verimli kullanmalıyız. Bu nedenle enerji verimliliği ve yönetimi konusunda eğitim almış Sertifikalı Enerji Yöneticileri avantajlı olacaktır. Sertifikalı kişilerin enerjinin kullanıldığı alanlarda iş imkânlarının oldukça fazla olacağı bir döneme giriyoruz. Özellikle son zamanlarda enerji fiyatlarının artmasıyla bu konudaki farkındalık giderek artıyor. Sanayide enerjiyi doğru yönetebilen bir işletme rakiplerinin önüne geçip, kaliteden ödün vermeden daha az enerji tüketimi ile iyi yatırımlar yapma fırsatı bulabilmektedir. Ayrıca, özellikle yurt dışına ürünlerini ihraç eden firmalar Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat çerçevesinde almış olduğu kararlardan direkt etkilenecektir. Yeşil Mutabakat ile Avrupa Birliği üyesi ülkeler satın alacağı tüm ürünlerin üretim aşamasında kullandığı enerjiyi sınırlamayı ve ürün üretmek için çevreye salının karbon miktarını azaltmayı taahhüt etmenizi istiyor. Yeşil Mutabakat çerçevesinde bir işletme, ürettiği ürün başına belirlenen enerji ve karbon salınım seviyesinin üzerinde enerji tüketiyor ve çevreye zarar veriyorsa, bu işletmenin Avrupa Birliği’ne satış yapabilmesi için ekstra vergiler ödemesi gerekecektir. Bu bağlamda, başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere tüm dünyada ihracatımızın artması ve ekonomik olarak daha güçlü bir ülke haline gelebilmemiz için çevreye daha duyarlı, enerjiyi iyi yönetebilen ve verimli kullanabilen işletmelere ihtiyacımız var. Ancak bu şekilde üretim gerçekleştirerek dünyadaki rakiplerimizle başa çıkabilir, krizleri fırsatlara çevirebiliriz” diye konuştu.

2050’YE KADAR KARBON SIFIR
Dünya genelinde ve Türkiye’de çevre ve iklim konularının daha fazla gündeme geleceğini de ifade eden Ener Rüşen, “Ülke olarak bizde bazı anlaşmalara imza atıyoruz, projelerin içerisinde yer alıyoruz. Türkiye’nin hedefleri arasında 2050’ ye kadar ‘Karbon Sıfır’ var. Bu hedefe ulaşmak içinde enerjinin verimli kullanılması, verimlilik arttırıcı projelerle mevcut sistemlerin daha verimli hale getirilmesi, enerjinin Sertifikalı Enerji Yöneticileri ile sürekli takip edilmesi çok önemli. Çünkü bu hem günümüze hem de geleceğimize yatırım olacaktır. Enerjiyi verimli ve tasarruflu kullanarak dış ülkelerden daha az ithal edersek, enerji kaynaklarımızı boşa harcamaz ve etkin yöneterek daha az maliyetli hale getirirsek ülkemizin enerjide dışa bağımlılığını azaltır ve kalkınmasına katkıda bulunabiliriz. Sertifikalı Enerji Yöneticilerinin temel görevi, çalıştığı işletmelerde enerjiyi mümkün olduğunca verimli ve tasarruflu kullanmaya yönlendirmek, sürekli takip ederek doğru yönetmektir. Birçok işletmede çok basit önlemlerle, küçük tadilatlarla önemli oranda enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. Öncelikle enerjiyi verimli kullanıp enerji ihtiyacının en aza indirilmesi ve bu ihtiyacında mümkün olduğu kadar yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanması şeklinde enerjiyi yönetmemiz gerekiyor. Bunu kendi evimizde, kamu binaları veya özel hizmet binalarında, endüstride, ulaşım ya da tarım fark etmeksizin her alanda yapmalıyız” ifadelerini kullandı.

ENERJİ YÖNETİCİSİ SERTİFİKASI İÇİN İZLENECEK YOLLAR
Sertifikalı Enerji Yöneticisi olmak isteyenler için izlenecek yollardan da bahseden Doç. Dr. Ener Rüşen şu şekilde konuştu: KAREN resmi internet sitemiz olan www.kmu.edu.tr/karen adresinden eğitim takvimine ve başvuru için gerekli bilgilere ulaşabilirsiniz. Duyuruları takip ederek site üzerinden online başvuru yapabilirsiniz. Ayrıca grup olarak sertifika eğitimi almak isteyen işletme veya kurumlar için yayınlanan takvim dışında farklı tarihlerde eğitim planlayabiliyoruz. Bakanlığın belirlemiş olduğu eğitim ücretleri sınırları içerisinde KAREN eğitim ücretlerimiz yine sitemizde duyuruluyor. 2 haftalık eğitimin ilk haftasını çevrimiçi (online), ikinci haftasını ise üniversitemizdeki uygulama laboratuvarlarımızda yüz yüze veriyoruz. Ders saatlerimizi Konya-Karaman Yüksek Hızlı Ten saatlerini dikkate alarak planlıyoruz. Yüz yüze eğitimden sonra Bakanlığın Nisan ve Ekim aylarında açtığı sınava katılıp, 100 üzerinden en az 70 alarak bu sertifikaya sahip olunabiliyor. Yeterli puanı alamayan adayların ise ikinci kez sınava girme hakkı var. Bakanlık ile yapmış olduğumuz protokol çerçevesinde Sertifikalı Enerji Yöneticisi Sınavlarını KAREN bünyesinde gerçekleştirebiliyoruz ve ilk sınav 14 Ocak 2023 tarihinde yapılmıştır. Ayrıca eklemek istiyorum, geçtiğimiz yıl gerçekleştirdiğimiz eğitimlere katılan KAREN kursiyerlerimizin bu sınavda göstermiş olduğu başarı oranı oldukça yüksektir.
KAREN bünyesinde 2023 yılı içerisinde toplam 10 Enerji Yöneticisi ve 8 Sanayi ve Bina Etüt Proje Sertifika Eğitimi düzenlemeyi planladıklarını ileten Ener Rüşen, yapılacak olan tüm eğitimlerin takviminin www.kmu.edu.tr/karen web sitesinden takip edilebileceğini belirtti. Ayrıca, ilgili kanun gereği Enerji Yöneticiliği Sertifikası alan kişilerin tüm özel işletmelerde, kamu kurum ve kuruşlarında, enerji üretim alanlarında Sertifikalı Enerji Yöneticisi olarak çalışabileceklerini ifade etti. Mehmet Günnar