Tarihi eserlerin iç tasarım ve temizliğine özen gösteren vakıf

Köprülüzade lakabıyla anılıyordu. Van, Diyarbakır ve çevresinden sorumlu, duyarlı bir Osmanlı valisiydi.

Kim miydi bu vali?

Abdullah Paşa bin Mustafa Paşa.

Şehirde hiç boş durmaz, çoğu zaman tebdil-i kıyafet ederek, yani kendini resmi kıyafetle göstermeden, şehrin her tarafını gezer, vatandaşların durumunu takip ederdi. Şehirde bir aksaklık varsa hemen giderilmesi için talimatlar verirdi.

Yine bir gün, Diyarbakır'da ibadet için girdiği bir caminin bahçesinde bulunan türbeyi ziyaret etmek istedi. İçeri girdiğinde durumun hiç de hoş olmadığını fark etti.

Rutubetten boyalar dökülmüş, duvarlar küf bağlamıştı. Kandiller is ve pas içindeydi. Türbenin duvarlarını çevreleyen demir parmaklıklar çürümeye yüz tutmuştu.

Maiyetindekilere döndü:

— Bu mübarek yerin bakıcısı kimdir? Müdavimi yok mudur? Kimler ilgilenir bu yerlerle?

— Vali hazretleri, buralar için bakım yaptıramaz olduk; bütçede biraz sıkıntı var.

— Niçin vilayete gelinmez? Niçin bir tedbir istenmez?

Sonra civarı incelemeye devam etti. Türbeden başka, hafızların okuduğu mektep ve yakınındaki duvarların demirleri de tamir ister haldeydi... Caminin iç süslemeleri de bozulmuştu.

Mustafa Paşa, bu tarihi külliyeden üzüntüyle ayrılırken, ecdat yadigârı eserlerin iç ve dış tasarımlarının bozulmaması için sürekli bakım ve onarım yapacak bir vakıf kurmanın gerekli olduğuna karar verdi.

Diyarbakır'da bir vakıf kurdurdu. Vakfın senedine de şu şartları yazdırdı:

"... Tarihi eserlerin boya gerektiren kısımları her sene boyana. Tamir gerekiyorsa tamir edile. Süslemeleri bozulan yerler ustaca yenilene. Paslanan ve islenen parçalar silindikten sonra yağlana. Ayrıca, bu eserlerin civarında bulunan ve halkın kullandığı yollar aslına uygun şekilde ve güzellikte tamir edile..."

VAKIF ŞARTI

… Türbe darul kurra mektep ve bunların yakınında bulunan bahçe duvarlarının demirlerinin her sene boyanması.. Altın varaklı ve süslemeli yerlerde bozulanların yeniden yapılması buralarda kullanılan perde ve ocak yaşmaklarının ve askıların yenilenmesi bu eserler civarında bulunan umumun kullandığı yolun yontma taşla yapılan yerlerinin kırma taşla tamir olunması…

KÜNYE

Vakfın Adı: Abdullah Paşa bin Mustafa Paşa Vakfı

Kurucunun Lakabı: Köprülüzade, Diyarbakır ve Van Valisi

Kurulduğu Yer: Diyarbakır

Kuruluş Tarihi: 1133 H. (1721 M.)