Dergilerimizde eylül bereketi

Kültür Atlası yayımlanmaya başladığı ilk günden bu yana ‘Dergiyi Yaşat ki Edebiyat Yaşasın’ şiarıyla hareket ediyor, bin bir emek ve büyük fedakârlıklarla çıkan dergilerimizi her daim gündemde tutmaya çalışıyor. Başka durumları bir kenara bırakıp bunca hoca, muallim ve talebenin olduğu 90 milyonluk ülkemizde süreli yayınların ömrünün kısa olmasına, devam edenlerin son derece az tirajlarla yol almasına dikkat çekmeyi de ihmal etmiyoruz. En azından okuyan yazan kesimin ayda bir dergi ve kitap almasıyla bu yolda ciddi bir yol almış addedeceğiz kendimizi.

Sözü daha uzatmadan dergilerimizden bazılarının eylül sayısı içerikleriyle baş başa bırakıyoruz sizi.

TÜRK EDEBİYATI

İmdat Avşar, Enver Aykol ve Saadet Örmeci öncülüğünde çıkan kadim dergilerimizden Türk Edebiyatı, eylül sayısının büyük bölümünü “Suçun Edebiyatı” başlıklı dosyaya ayırdı. İlk yazıda Alaattin Karaca, suç temasının edebiyat içindeki yerine değinirken aynı zamanda edebî eserlerde suçun nasıl bir motivasyon unsuru olarak kullanıldığına da dikkat çekiyor. Suçun psikolojik ve sosyolojik yönlerini ele almayı da ihmal etmiyor. Erol Üyepazarcı, polisiye edebiyatın merkezinde yer alan suç ve suçlu kavramlarını irdeliyor. Fethi Demir, yeraltı edebiyatı kavramı çerçevesinde edebiyatta suçun rolüne ve bu edebî türün suç kavramına nasıl yaklaştığına değiniyor. Gulzar Mammadova, Osman Aysu’nun romanlarındaki suç temalarının romanın kurgusunu nasıl etkilediğini gösteriyor. Ferhat Korkmaz, Ahmet Ümit’in Beyoğlu’nun En Güzel Abisi adlı romanını, suç ve cezaların kanuniliği ekseninde değerlendiriyor. Başak Karaca, Cengiz Abdullayev’in Mafyanın Kasası adlı romanı üzerinden mafya ve suç ilişkisini ele alıyor. Sinem Şahin ise ilk kadın polisiye yazarımız Müzehher Vâ-Nû’yu tanıttıktan sonra onun Uğursuz Fotoğraf adlı romanını inceliyor

Dosyanın ilk bölümü çağdaş polisiye yazarlarıyla yapılan soruşturmayla son buluyor. İkinci bölüm ise derginin ileriki sayılarında yayınlanacak.

Sema Uğurcan’ın Beşir Ayvazoğlu’nun biyografileri üzerine kaleme aldığı deneme yazısında edebiyatımızdaki biyografi eserlerine de dikkat çekiliyor. Ziya Avşar ise “Mevlevî Maârifleri” adlı yazı dizisine devam ediyor. Derginin genel yayın yönetmeni İmdat Avşar ise Türk Edebiyatı Vakfı tarafından geçtiğimiz yıllarda yayımlanan Reşad Mecid’in Kalemsiz Yazılanlar adlı kitabından hareketle bir sosyal medya edebiyatının doğuşundan bahsediyor ve bu mecralarda yazılan metinlerin de birer edebî ürün olup olamayacağını değerlendiriyor. Bu konu ileriki yıllarda edebiyat tartışmaları içinde kendine önemli bir yer bulabilir, göreceğiz.

Şiir ve hikâyelerin yanı sıra Ajanda köşesinde Mehmet Konuk’un Kürk Mantolu Madonna adlı tiyatro oyununa dair bir değerlendirmesi yer alıyor.

HECE

Uzun soluklu dergilerimizden Hece’nin Eylül 2024 tarihli 333.sayısı ‘Yazarlığı Öğrenmek’ dosyası ve Hatice Bildirici’nin Selim İleri söyleşisiyle raflarda.

Dosya kapsamında Murat Gülsoy ve Mustafa Kurt’la yazarlık atölyeleri ve kitapları odaklı birer söyleşi de yer alıyor. ‘Herkes Roman Yazabilir mi?’ ve Cortazar’ın Edebiyat Derslerini merkeze alan yazılar da dikkat çekici. Soruşturma ise dosyayı ciddi anlamda tamamlıyor.

Gülhan Tuba Çelik’in yazarlığa nasıl başladığını anlattığı köşe, Yunus Emre Özsaray’ın Osman Özbahçe’nin kaleminden çıkan ‘Dil Çöktü’ değerlendirmesi ve ilgi çekici pek çok metin, şiir ve hikâye Hece okurunu ziyadesiyle memnun edecektir.

MUHİT

Şair ve yazar İbrahim Tenekeci yönetiminde okurla buluşan Muhit dergi, eylül sayısında İsmail Heniyye ve D. Mehmet Doğan dosyalarıyla okura sunuluyor.
Usta çizer Hasan Aycın’ın bir çizgisiyle açılan dergi, her kuşaktan pek çok kıymetli ismin şiirlerine yer veriyor.
Edebiyat ve fikriyat dünyasının kıymetli büyüğü D. Mehmet Doğan’ın 11 Ağustos günü aramızdan ayrılışı üzerine hazırlanan dosyada Musa Kazım Arıcan “Filozofça Bir Hayat: D. Mehmet Doğan” başlıklı yazısında Doğan’ın Türk edebiyatına katkılarını yazıyor. Mahmut Bıyıklı “Bir Kültür Savaşçısı Olarak D. Mehmet Doğan” başlıklı yazısında Doğan’ın Türkiye Yazarlar Birliği bünyesinde edebiyat dünyasına kazandırdıklarını kaleme alıyor. Murat Erol, Muhammet Enes Kala, D. Mehmet Doğan’la ilgili yakın şahitliklerini dile getirirken Kâmil Yeşil, Doğan’ın en ses getiren Batılılaşma İhaneti kitabını yazıyor. İbrahim Tenekeci “Türk Milleti Hayırlı Bir Evladını Kaybetti” başlıklı yazısında “Doğan’ın öne çıkan hususiyetlerinden biri dilimize olan candan sadakati ve hâkimiyetiydi. Türkçe konusunda yüksek hassasiyeti vardı” diyor.
20 Ağustos günü kaybettiğimiz Türk fikir dünyasının kıymetli isimlerden biri olan Ersin Nazif Gürdoğan’ı, Mehmet Nuri Yardım “Bir Şevk Adamı: Ersin Nazif Gürdoğan” başlıklı yazısında anıyor.
Erol Göka, “Baudrillard’da Yabancılaşma ve Cinsel Kimlik” meselesine değinirken Dilara Ayşe Akdeniz “Mülklerin En Tehlikelisi Dil ve Manipülasyon” başlıklı yazısında insanın tabiatla mücadele ederken kullandığı en yetkin organ olan dili ve yerine göre kullanılışını yazıyor. Hüsrev Hatemi “Evrak Arasında” yazı dizisine devam ederken Dursun Çiçek Elazığ’ın incisi Harput’u tarih-toprak-ana üçgeninde kaleme alıyor. Mehmet Narlı “Söyleyen Özne, Söylenilen Varlık” başlıklı yazısında okuduğumuz metinleri kimlerin yazdığını ve yazı çerçevesinin bilinmesinin öneminden bahsediyor. Ahmet Edip Başaran, Muhsin Macit, Gökhan Ergür, Vahdettin Oktay Beyazlı ve Yağız Gönüler kitap inceleme ve değerlendirme yazılarıyla bu sayıya omuz veren isimler oluyor.

ŞİRAZE

Gençlik, Türk milletinin teminatı ve umududur. Gençlerin meşgul oldukları sahada bilgili, donanımlı, kültürlü ve başarılı olması Türk milletinin yarınları için hayati öneme sahiptir. Şiraze dergisi de bu noktadan hareketle, gençlerin edebiyat alanına katkısını yeni sayının dosya konusu olarak ele alıyor.

“Edebiyata Gençlik Aşısı” başlıklı dosyada birbirinden kıymetli isimler, soruşturma sorularına içtenlikle cevap vermiş.

Beşinci yılına giren kitap kültürü dergisi Şiraze’nin 25. sayısında Ahmet Yıldız, Ali Fuat Bilkan, Ali Işık, Ali Sali, Ali Utku, Atabey Kılıç, Cemil Kavukçu, Dilara Ayşe Akdeniz, Ebru Özden, Elif Genç, Faruk Duman, Gökhan Tunç, Gülhan Tuba Çelik, Hakkı Özdemir, Harun Candan, Hilmi Yavuz, Hüseyin Ahmet Çelik, İsmail Alper Kumsar, Kuddusi Demir, Kudret Ayşe Yılmaz, M. Sedat Sert, Mehmet Fatih Birgül, Merve Can, Mustafa Özçelik, Necati Tonga, Necmettin Turinay, Nurullah Genç, Özgür Taburoğlu, Özlem Sert, Recai Özcan, Sefer Göltekin, Tahsin Yıldırım, Tuba Yavuz, Turan Karataş, Yakup Öztürk, Yusuf Turan Günaydın, Zeki Bulduk ve Zeynep Şenel imzalı metinler yar alıyor.

KİTAP-LIK

Yapı Kredi Yayınları’nın edebiyat dergisi kitap-lık’ın 235. sayı dosya konusu “Gürsel Korat’la 30 Yıl”. Korat’ın kitapları ve edebiyatının ana temaları çevresinde farklı bakış açılarının bir araya geldiği dosyada Şehriban Özcan, Asuman Susam, Haydar Ergülen, Metin Akyüz, Yeşim Tükel, Mercan Ateş yazılarıyla yer aldı, Ulaş Bager Aldemir ise yazarla söyleşi yaptı.

Bu yaz yitirdiğimiz Can Alkor’u İshak Reyna, Ferit Edgü’yü Sezer Duru andılar. Ahmet Güntan’ın Ada Pancar, Abdullah Ezik’in Alex Schulman söyleşisi ve Mehmet Ergüven’in “Deneme Semizotu mu” yazısı bu sayının dikkat çeken sayfaları.

Şiir ve hikâyeler dışında Gürsel Korat, Emrah Yolcu, Faruk Turinay, Josef Kılçıksız, Cemil Okyay, Ertan Mısırlı, M. Şeref Özsoy yazılarıyla bu sayıya renk katıyorlar.

VARLIK

Varlık Dergisi Eylül 2024 tarihli 1404.sayısında “Teknofetişizm” konusunu dosya konusu yapmış.

Dosya haricindeki söyleşi ve yazılar şöyle; “Böyle Geldim, Böyle Gidiyorum” (Ferit Edgü) – Müzik Sanatı: Emre Aracı ile Söyleşi (Fatma Berber) – Genco Erkal’ın Ardından: “Bir Ölüm Haberi, Bir Vasiyet” (Burak Süme) – Türkiye’de Çok Partili Dönemin Başında “Boşboğaz”da Banal Mizojini (Fatma Fulya Tepe) – Annie Ernaux’nun “Seneler” Romanında Karşı-Belleğin Örgütlenme Şekilleri (Josef Kılçıksız) – Gülten Akın: Kente Yalınayak Giren Şair (Elçin Sevgi Suçin) – Türkçe Günlükleri (Feyza Hepçilingirler) – Rüzgâr Odası (Yavuz Özdem) – Resim Sanatı: Gülfem Kessler ile Söyleşi (Hıdır Eligüzel) – Duvardaki Halı (Tahir M. Ceylan) – Yaz Yaşamı, Yazı Hayatı (Gültekin Emre) – Ücra Bir Şiir İçin Anahtar Kelimeler X: “Anlamanın Cezası” (Hüseyin Köse) – Hayatı İdrak Teşebbüsleri: Yaralar ve Yamalar (12) (Murat Batmankaya) – Yeni Şiirler Arasında (Şeref Bilsel) – Yeni Öyküler Arasında (Jale Sancak)

“Kitaplar Arasında” köşesinde ise odakta bu ay şu yayınlar var: “Edebiyatımızda Unutulanlar ve Kaybedenler” - Taner Ay (Funda Özsoy E.) – “Günler Çözüldükçe” - Ömer Erdem (Şeref Bilsel) – “Aynadan Yansıyan Hatıralar” - Erden Kıral (Ali Bulunmaz) – “Karşı Roman” - Ali Ayçil (Gülhan Tuba Çelik) – Sadık Yaşar ile Yeni Şiir Kitapları Üzerine Söyleşi (Hüseyin Peker) – “Dağ Diyarı Sürgünleri” - Mehmet Çimen (Özlem Aydeniz) – “Herkes Sevdiğini Öldürür” - Erendiz Atasü (Fuat Yakar) – Şafak Güçlü ve Berna Olgaç ile “Kırmızı Çan” Üzerine Söyleşi (Sezen Çobanoğlu Talay) – “Oyunbozan” - Nilüfer Benal (Özlem Akalan)

Edebiyattan resme, felsefeden sanat tarihine, fotoğraftan sinemaya geniş bir alanda yazılar, söyleşiler yayımlayan Varlık bu ay da Resim Sanatı, Müzik Sanatı, Türkçe Günlükleri, Yeni Şiirler / Öyküler Arasında köşeleri ve son çıkan kitapların tanıtıldığı Kitaplar Arasında bölümüyle okurunu bekliyor.

SÖZCÜKLER

Turgay Fişekçi’nin omuzladığı Sözcükler’in yeni sayısında yer alan metinlerden bazılarını şu şekilde paylaşalım; Melih Cevdet’le Yurt Gezileri / Oğuz Demiralp, Edebiyatımızda “Saklı” Sosyalistler / Tahir Abacı, Elizabeth Smart Metinleri Arasında / Alev Bulut, Niçin Yazmak? / Drago Jancar, Baudelaire’in Öyküsü - Kötülüğün Çiçekleri / Kenan Sarıalioğlu, Don Kişot’un Türkiye Yolculuğu / Fatin Hazinedar, Sayıların Efendisi Pythagoras / Hasan Keseroğlu, Allahsız Düzeltmen / Şeref Özsoy, Söz Tufanı Yaşar Kemal / Atilla Birkiye

NİHAYET

Nihayet dergisinin eylül sayısı okulların açılmasına paralel olarak “Öğrenci Evleri ve Yurtlae” dosyasıyla okurlarını selâmlıyor. Yazılarda öğrenci evi ve yurtların deneyim ve melankolisine odaklanılmış.
Nihayet’in Kayıtlar, Hayat Memat ve Kültür Atlası sayfalarında da okuru birbirinden önemli yazılar bekliyor.
Bunların dışında; Yasin Taçar, “Beş Varlık İklimi” kitabından yola çıkarak İran şiirini masaya yatırıyor.
Esed Esedoğlu, World Central Kitchen’in Haiti depremi sonrası kurularak dünyanın çeşitli ülke-lerine, Maraş depremi için Türkiye’ye yardımlarını belirtirken WCK’nın Gazze’de uğradığı saldırıyı mercek altına alıyor.
Tevfik Furkan Akbuğu, Hilmi Ziya Ülken’in Yahudi meselesine dair tespitlerini irdeliyor.
“Evrak-ı Perişan Arasında” serisine devam eden Necati Tonga ise Vasfi Mahir Kocatürk’ün Di-van mecmuasında yayınladığı hatıraları paylaşıyor.
Ömer Yalçınova, yapay zekâ konulu bilim kurgu türlerini belirli filmler üzerinden okuyor.
Eren Yeşilyurt, Fallou Fall ile “Batı Afrika Kaligrafi Enstitüsü” üstüne söyleşiyor.