İngiltere'den 18 yıl önce iadesi sağlanan tarihi Kabe örtüsü yeniden sergileniyor

Londra'daki bir antikacıya satılmaya çalışılırken yeri tespit edilen ve Türkiye'ye iadesi sağlanan 18'inci yüzyıla ait el dokuması Kabe örtüsü, kapsamlı konservasyonun ardından Ankara Vakıf Eserleri Müzesi'nde yeniden ziyaretçilerin ilgisine sunuldu.

Türkiye, özellikle 2000'li yılların başından itibaren yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerin iadesi için ilgili ülkelerle yoğun bir çalışma yürütüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı ile Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesinde, 2002'de kurulan Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu, kültür varlıklarının iadesini sağlıyor.

17 yılda 620 teberrükatın iadesi sağlandı

Vakıflar Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu tarafından, cami ve mescitlere hayırsever kişi ya da kurumlarca bağışlanmış (teberrükat) eşyalara ait envanter fişleri ve İngilizce çevirileri dijital ortamda hazırlanıyor.

Hazırlanan bilgiler, emniyet birimleri, İnterpol, gümrükler, valilikler, müzeler, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yurt dışı temsilcilikler ve ilgili medyaya gönderiliyor.

Eserlerin yeri tespit edildiğinde ise arattırmanın durdurulması için yeniden ilgili birimler haberdar ediliyor ve eserin geri alınması sağlanıyor.

Bu kapsamda, Büro'nun kurulduğu 2002'den 2019 yılı sonuna kadar, 17 yılda, el yazması Kur'an-ı Kerimler, seramikler ve ahşap işlemeler gibi pek çok teberrükattan oluşan 620 eser Türkiye'ye geri kazandırıldı.

- Eser, 2003'te Türkiye'den kaçırıldı

Damat İbrahim Paşa'nın Nevşehir'de yaptırdığı Kurşunlu Camisi'ne bir hac dönüşü hediye ettiği tahmin edilen ve 1700'lü yılların ortalarına tarihlenen el dokuması Kabe örtüsü de 2003'te Türkiye'den kaçırıldı.

Londra'da bir antikacıya satılmak istenirken, antikacının Topkapı Sarayı Müzesi'ne örtülere ilişkin fikir sorması üzerine eserin yeri tespit edildi.

VGM Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu'nun da ilgili kurumlarla irtibat kurarak yürüttüğü ortak çalışmalar sonucunda, tarihi Kabe örtüsü, 2004'te Türkiye'ye geri getirildi.

Eser üzerinde yapılan incelemenin ardından 2007'de açılan Ankara Vakıf Eserleri Müzesi'ne getirilen Kabe örtüsü, özel bir muhafaza içinde sergilendi.

Daha sonra İstanbul Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi Laboratuvarı'nda konservasyonu yapılan ve çalışmaları geçen yıl tamamlanan Kabe örtüsü, özel olarak hazırlanmış odada açılmış haliyle yeniden ziyaretçilerin ilgisine sunuldu.

Ana zemini palmet, rumi ve hançer yapraklardan oluşan bitkisel süslemelerle bezenmiş örtüde, süslemeler arasında damla formu içinde altın ile gümüş tel sırma tekniğinde sülüs hat yazıları yer alıyor.

"Bir çok kültür varlığının Türkiye'ye iade çalışmaları sürüyor"

Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy, yaptığı açıklamada, mezar taşları, şamdan, halı, kilim, el yazması kitaplar, fermanlar ve berat gibi birçok kültür varlığının Türkiye'ye iade çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Kaçakçılıkla ilgili emniyet, istihbarat ve İnterpol üzerinden uluslararası çalışma yürüttüklerini belirten Ersoy, iadesi sağlanan eserlerin çıkarıldıkları yere geri konulması konusundaki hassasiyetlerini dile getirdi, bazı eserlerin ise müzelerde sergilendiğini anlattı.

Ersoy, "Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak kaçırılan kaybolan her türlü eşyanın arkasındayız. Adım adım takip edip sonuçlandırıyoruz. O konudaki hassasiyetimiz 2003'ten beri devam ediyor." ifadesini kullandı.