Konya Aydınlar Ocağı ile Hikmet İlim ve Sanat Derneği üyeleriyle birlikte geçen pazar günü Karapınar ve Niğde’ye düzenlenen geziye katıldım.

Özel Kuvvetler Komutanlığı’nda kendisine verilen emiri yerine getirerek 15 Temmuz Darbesi ve memleketi işgal harekâtını içerisinde yer alan hain bir komutanı alnından vurarak bu darbenin seyrini değiştiren ve yaptığı bu yerinde kahramanca hareketiyle daha fazla kan akmasını önleyen kahraman şehidimiz Ömer Halisdemir ile kahramanlarımızı başka bir yazımda değerlendireceğim.

Üzerinde durmak istediğim Mustafa Azılıoğlu Bey’in mihmandarlığında, Karapınar Meke Gölü yakınlarında bulunan bir bölgede Osmanlı Hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman’ın kurduğu Padişah Otağı’na çağrılan oğlu Şehzade Mustafa’nın, İranlılarla işbirliği yaptığı ve devleti zaafa uğratacak hareketlerde bulunduğu gerekçesiyle boğdurulmak suretiyle katledildiği mekânı ilk defa gördüm.

Şehzade Mustafa, 1549 yılında Konya Sancakbeyliği’ne atanmış ve 6 Ekim 1553 tarihinde de katledilmişti. Meke Gölü ve etrafı volkanik bir bölge. 1500’lü yıllarda bu bölge acaba nasıldı? Seyyah Evliya Çelebi buralardan hiç geçti mi? Bilemiyorum. TSK ve uluslararası savaş pilotlarının atış poligonu ve sahası olarak da kullanılan bu bölgenin, volkanik olması dolayısıyla kasvetli ve hoşa gitmeyen bir manzarası da var.

Pek hoşuma gittiği de söylenemez.

Siyasi cinayetler dün olduğu gibi günümüzde de devam ediyor.

Osmanlı’da evlat katli geleneği ise I. Ahmed döneminde sona ermişti. Dünya’yı 322 sene süper güç olarak yöneten Osmanlı Hanedanlığı, 36 Sultanla 6 asır boyunca var oldu. Devlet-i Alî Osmaniye’yi 33 yıl ayakta tutmaya çalışan II. Abdülhamid Han’dan sonra koskoca imparatorluk, dış emperyalist devle ve ülkelerin oyununa gelen paşaların basiretsizliği ve ufuksuzluğu yüzünden on sene içerisinde parçalanarak yıkıldı. 

Şehzade Mustafa'nın boğdurulduğu mekânın, o dönem “Ereğli yakınlarında” denilen günümüzde Konya’ya bağlı Karapınar İlçesinin İlbizlik yaylası çevresinde Güney Meke ismi ile anılan tarihi bölge olduğunu da böylece öğrenmiş olduk.

Tarihe meraklı edebiyatçı Yaşar Çalışkan, Ruznâme Defterleri’nde yer alan ve Nahcıvan Seferi sırasında tutulan defterde yer alan bir bilgiyi bizimle paylaştı:  “18 Ramazan 960 / 28 Ağustos 1553’te yola çıkan pâdişah Ramazan Bayramı’nı Yenişehir’de geçirdikten sonra 26 Şevval / 5 Ekim 1553’te Konya –Ereğli civarındaki Aköyük (Akdepe) menziline gelmiştir. 
Ruznâmçe defterlerindeki Şehzâdenin geliş tarihi ile ilgili kayıt 26 Şevval’de tutulmuştur. Şehzâde Mustafa babasının elini öpmek üzere girdiği çadırda babası Kânunî Sultan Süleyman yerine dilsiz cellatlar ile karşılaşmış ve bu cellatlar tarafından boğularak öldürülmüştür. 
Şehzadenin naaşı kadıaskerler ve mülazemet hizmetinde olan gılmanlar ile Ereğli’ye götürülüp burada cenaze namazı kılındıktan sonra, defnedilmek üzere Bursa’ya gönderilmiştir.”

Karapınar'ın o dönemde adı geçmediğinden dolayı buralar “Ereğli civarı” olarak tanımlanmakta ve İ. Hami Danişmend de eserinde olayın cereyan ettiği mekân için Ereğli ile Konya arasında ifadesini kullanmış. Ayrıca bölge 2.Bayezıt ile kardeşinin savaş yapıp Ereğli üzerinden İran'a sığındığı hadisenin başlangıç noktasını teşkil ediyor. .
 

Şehzade Mustafa’ya Mersiye

Türk Edebiyatının en hüzünlü mersiyeleri arasında Taşlıcalı Yahya Bey tarafından Şehzade Mustafa için yazılan mersiyesi, gerçekten çok acıklı ve hüzünlüdür:

Taşlıcalı Yahya Bey'in Şehzade’nin Mustafa için yazdığı mersiye'nin bir bölümü :

“Meded meded bu cihânûn yıkıldı bir yanı/ Ecel Celâlîleri aldı Mustafâ Han’ı/ Tulundı mihr-i cemâli, bozuldı dîvânı/ Vebâle koydılar âl ile Âl-i Osmânı/ Geçerler idi geçende o merd-i meydânı/ Felek o cânibe döndürdi şâh-ı devrânı/ Yalancınun kuru bühtânı bugz-ı pinhânı/ Akıtdı yaşumuzı yakdı nâr-ı hicrânı.”

Türkçe Açıklaması

Eyvahlar olsun! Bu cihanın bir yanı yıkıldı/ (Zira) ölüm eşkıyaları Mustafa Han’ı yok ettiler/ Yüzünün güneşi battı, divanı dağıldı/ Osmanlı sultanını hile ile günaha soktular/ O savaş meydanlarının yiğidini adı geçtikçe çekiştirirlerdi/ Felek zamanın padişahını o (iftiracılardan) yana döndürdü/ Yalancının kuru iftirası ve gizli kini/ Gözyaşımızı akıttı, ayrılık ateşini yaktı.”

AZİZİM DİYOR Kİ…

Şehzade Bayezid ile Şehzade Selim arasında cereyan eden savaşın Karapınar yakınlarındaki ovada meydana gelmesi de, Şehzade Mustafa’nın bu bölgede şehid edildiği iddialarını kuvvetle doğruluyor.

Kanuni dönemi gerçekten Osmanlı’nın Muhteşem Yüzyılıdır. Bu muhteşem yüzyıl Osmanlı hanedanından iki evlâd ve beş torunun idam ettirilmesine malolmakla birlikte Osmanlı İmparatorluğu “devlet-i ebed müddet” olarak yaşamaya devam edecektir.

En son kala ise Türkiye’dir.