Mehmed Ferid Paşa, Konya Valiliği döneminde Konya’daki sınaî faaliyetleri teşvik etmek ve özel bir önem verdiği halıcılık sanatının ilerlemesini temin etmek maksadıyla vilayet merkezinde bir halı ve kilim sergisi açmayı tasavvur etmiştir. Nitekim bu tasavvurunu hayata geçirebilmek maksadıyla 28 Haziran 1899 tarihinde Mabeyn-i Hümayun Baş Kitabetine gönderdiği tahriratında 1900 yılı Mayıs ayında Konya’da halıcılık ve dokumacılık sanatlarını teşvik etmek ve sınaî faaliyetlerin gelişmesini temin etmek maksadıyla bir halı ve kilim sergisi açılmasının kararlaştırıldığını ifade ederek padişahtan usulen müsaade talep etmiştir.

Ferid Paşa, gönderdiği tahriratında Konya’daki sınaî faaliyetlerin sergi vesilesiyle gelişeceğini, üreticilerin manen ve madden teşvik edilmiş olacağını ve çok faydalı girişimlerin doğacağını belirterek, bu türden bir serginin İstanbul’da da açılmasını tavsiye etmiştir. Konya Vilayet merkezinde 1900 yılında açılması planlanan sergi, İstanbul’dan uzun süre onay alınamaması nedeniyle, ancak 5 Mayıs 1901 (21 Nisan 1317) tarihinde açılabilmiştir. Yaklaşık 5 hafta süren sergi Hicri 1317 yılının Mayıs ayının sonuna kadar(13 Haziran 1901) açık kalmıştır.

Serginin yapıldığı Mekteb-i Sanayi’nin 1, 2 ve 3 numaralı dairelerinde Konya ve çevresinde üretilmiş çeşitli halı, kilim ve seccadelerden oluşan 181 parça, 4 ve 5 numaralı dairelerde meşhur Kavak seccadeleri,  Cihanbeyli ve Koçhisar Yörüklerinin dokudukları seccade kilim ve zililer, Lâdik, Kırşehir ve Ereğli’nin seccadeleri ile Sillenin taban halılarından müteşekkil 487 parça eser teşhir edilmiştir.  6 numaralı dairede Kayseri’de dokunmuş 107 parça, 8 ve 9 numaralı dairelerde ise Sille’de dokunan büyük taban halıları, Isparta, Dağıstan ve İran halılarından oluşan 66 parça eser sergilenmekteydi. 10 numaralı dairede Sivas’ta dokunmuş olan 90 parça halı sergilenirken, 11 numaralı daire ise Karamürsel, Şayak ve Çoha fabrikası mamullerinden oluşan 250 parça esere ayrılmıştı. Diğer taraftan 12 numaralı daire sergi açıldıktan sonra gelen eserlere ayrılmıştı. 13 numaralı dairede sergiyi muhafaza eden memur ve jandarmalar, 14 numaralı dairede ise sergi memurları ikamet ediyordu. 15 numaralı dairede Isparta’nın ipekli mensucatı, Konya kadınlarının el işleri, güveyi takkeleri, yırtmaçlı kadın entarileri, Rumelikari havlu ve uçkurlar, yün şelme ve atkılar ile terliklik ve resimlikler, sandık ve sandalye yüzleri, elbiselik ve döşemeliklerden oluşan 194 parça eser yer almaktaydı.

Yaklaşık 2 yıl boyunca planlanan ve aylarca hazırlıkları süren halı sergisi 5 Mayıs 1901 Cumartesi günü saat dört sularında Konya Valisi Ferid Paşa, Hükümet memurları, ilmiye mensupları, askerî ve mülkî erkân, Konya eşraf ve ileri gelenleri, mektep öğrencileri ile çok kalabalık bir ahalinin katılımıyla açılmıştır. Ferid Paşa aynı gün serginin açılışını Mabeyn-i Hümayun Baş Kitabetine çektiği telgrafla bildirmiştir.

5 Mayıs 1901 tarihinde açılan ve yaklaşık 5 hafta devam eden sergi memleket genelinde büyük yankı uyandırmış ve serginin mimarı Ferid Paşa padişahın takdirini toplamıştır.

Serginin yurt çapında da önemli etkileri olmuştur. Söz konusu sergi Anadolu’nun ilk halı ve kilim sergisi olmasının yanında, gerek katılımcıların sergiye gösterdiği itibar ve gerekse ziyaretçilerin gösterdiği ilgi ve alaka serginin tesirini daha da artırmıştır. Nitekim daha sergi hazırlıklarının yapıldığı aylarda Ferid Paşa’nın devletin başkenti olan İstanbul’da da böyle bir serginin açılmasını tavsiye etmesi, Konya’daki serginin öncü ve örnek bir sergi olacağının göstergesi olmuştur. Nitekim Konya’daki serginin sona ermesinden 1-2 yıl sonra Osmanlı Devleti’nin önemli şehirleri arasında bulunan Bursa, İzmir ve Bağdad şehirlerinde de benzer sergilerin açılması yönünde girişimler başlatılmıştır. Böylece Konya’da açılan sergi, sadece, tefriş ve düzeni, teşhir edilen eserleri, ziyaretçileri ve katılımcıların zenginliği olarak değil, aynı zamanda kendisine has talimatnamesi ile diğer sergilere örnek teşkil etmiş ve Ferid Paşa’nın önemli başarılarından ve icraatlarından birisi olarak tarihteki yerini almıştır.

Fotoğraf 1: Akşehir Duvar Halısı (Gazete Halı) Söz konusu eserin 1901 yılında Konya’da Açılan Halı ve Kilim Sergisi Anısına dokunduğu anlaşılmaktadır.

Ebat: 113x151, Kalite: 21x24