Çalışanlar ve işverenlerin pek çoğu çalışma hayatı içerisinde hakları ve yükümlülüklerinin neler olduğunu bilmemektedirler. Bilinmeyen hak ve yükümlülükler nedeniyle zaman zaman mağduriyetler de yaşanmaktadır. İşçi ve işveren hakları ve sorumluluklarını açıklayan uzun bir yazı seri olacaktır. Bu yazımızda çalışanlara ve işverenlere ışık tutacak bazı konuları ele alacağız.

İş Kanunu Açısından İşverenin Yükümlülükleri

Çalışma hayatının temel Kanunu olarak da nitelendiren 4857 Sayılı İş Kanunu işçi ve işverene karşılıklı sorumluluk yüklemiştir. Özellikle işveren açısından sorumlulukları incelediğimizde işverenin çalışanı ile yapmış olduğu iş sözleşmesi veyahut toplu iş sözleşmesine uyması en büyük yükümlülüklerinden biridir. Diğer yükümlülükleri kısaca değerlendirecek olursak;

Çalışma belgesi verme,

Hafta tatili kullandırma,

Yıllık ücretli izin ve mazeret izni kullandırma,

Ücreti tam ve zamanında verme,

İş arama izni verme

Emzirme ve süt izni kullandırmak,

Mola/Ara dinlendirmesi,

İşçi özlük dosyası düzenleme

Vb. konularda çalışana karşı yükümlülükler bulunmaktadır.

Sosyal Güvenlik Açısından İşverenin Yükümlülükleri

5510 Sayılı Kanun uyarınca işverenlerin İdareye yani ilgili birimlere karşı sorumlulukları işçisine olan sorumluluklarından daha fazladır. Örneğin işyerinin bildirimi ile çalışanın işe alımından tutun, ücret ve diğer haklarından ve iş sözleşmesinin bitimine kadar bu saydıklarımızın her biri için 5510 Sayılı Kanunda belirli süreler bulunmakta ve bu sürelere uymayan işverene bir takım yaptırımlar (idari para cezası, teşvikten yaralanamama vb.) uygulanmaktadır.

İşverenin sosyal güvenlik açısından çalışanı için bir takım sorumluluklarına kısaca değinecek olursak;

• Ücretin tam ve eksiksiz olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi,
• Çalışanın işe giriş ve işten ayrılış bildirimlerinin zamanında Kuruma bildirilmesi,
• Aylık Prim Hizmet Belgelerinde eksik gün nedenlerinin doğru olarak bildirilmesi,
• Kurumdan geçici iş göremezlik ödeneği alacak sigortalının işlemlerinin belirtilen sürelerde Kuruma bildirilmesi,
• Sosyal güvenlik gereği primlerin belirtilen sürede ödenmesi, Vb. konularda bir takım yükümlülükler bulunmaktadır.

Vergi Hukuku Açısından İşverenin Çalışana Karşı Yükümlülükleri

Vergi sorumluluğunda işveren hem kendisi/işletmesi hem de çalışanı için gerekli bildirimleri yapmakla mükelleftir. Vergi sorumluluğunun getirdiği gerekliliklerden birisi de çalışan adına Vergi kanununda bulunan bir takım istisna ve muafiyetlerin çalışanın ücretinde yararlandırılması en önemli konuların başında gelmektedir. Ücret ve diğer mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, iş sözleşmesinden doğan tazminat ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi, bu yükümlülüklerde ücretlerin vergilendirilmesi vb. konularda kesintilerin yapılarak İlgili Dairelere bildirilmesi işverenin yükümlülüklerindendir.

Kişisel Verilerin Korunması Hakkındaki Kanun Açısından İşverenin Yükümlülükleri

6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması hakkındaki Kanun, çalışanların özgürlüklerinin korunması ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemekte ve bir takım sorumluluklar getirmektedir.

6698 Sayılı Kanun ile çalışanların kişisel verileri, korunma altına alınmış ve işverenlere bu doğrultuda bir takım yükümlülük getirilmiştir. Kanun ile çalışanların verilerini tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işleyen gerçek ve tüzel kişilere uygulama yükümlülükleri getirilmiştir.

Hangi verilerin paylaşılabileceği hangi verilerin tamamen korunması gerektiği anılan Kanun ile düzenlenerek hüküm altına alınmıştır. Yasanın önemli özelliklerinden birisi de işverenlerin veri sorumlusu olarak görülmeleridir. İşverenler veri sorumlusu olarak bir takım tedbirleri almak zorundadır;

• Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek,
• Kişisel verilere hukuka aykırı olarak erişilmesini önlemek,
• Kişisel verilerin muhafazasını sağlamak,

Amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri almak zorundadır.

Şirketlerde, özellikle insan kaynakları ve bordro birimleri, Yasanın işlerliği açısından birebir uygulama yönünden önemli bir yer tutmaktadır. İlgili Yasanın ihlal edilmesi durumunda 5.000 TL ile 1.000.000 TL arasında idari para cezası uygulamasının yanı sıra, Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğrayanlar, zararın giderilmesini şirketlerden talep etme haklarına sahiptir. KVKK hususu şirketler için çok önem arz eden bir durum olup, gerekleri yerine getirilmediği taktirde çok büyük cezalarla karşılaşabileceklerdir. Bu hususta tam profesyonel bir destek almalarını tüm firma sahiplerine tavsiye ediyoruz.