• XIII. yüzyıla ait bir Selçuklu eseri olan Güdük Minare’nin içinde yer aldığı bahçelik alanda mescid, han, medrese, imaret ve türbeden oluşan bir külliye bulunmaktaydı. Bunlardan günümüze sadece minarenin alt yarısı intikal etmiştir.

Güdük Minare (Hatuniyye Camii), Alâeddin Tepesi’nin doğusunda, Mihmandar Mahallesi Kınacı Sokakta’dır. Cami ve caminin kuzey ve doğu tarafına sonradan yapılan kerpiç duvarlı ve kara örtülü medrese odaları tamamen yıkılmıştır.

Tarihçi İbrahim Hakkı Konyalı, özetle şu bilgileri vermektedir:  Minare kitabesine göre I. Sultan Alaaddin İbn-i Keyhüsrev zamanında 627 yılında yapılan bu eserin sahibi Hacı Mahmud Zade Bedreddin Biremunî’dir. Yani cami ve minareyi bu zat yaptırmış veya tamir ettirmiştir.

Minaresi, Konya’daki Selçuklu minarelerinin en eskisidir. Kısa ve enli oluşu sebebiyle “Kütük Minare” adıyla da bilinir. Yüz sene kadar önce Ressam Hüsn-i Yusuf Bey tarafından yapılan bir tabloda iki şerefeli olduğu görülmektedir. (Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver’in 1960 yılında yaptığı tabloda ise çinileriyle birlikte tek şerefe olarak görülmekte). Birkaç kez görülen depremlerde üst şerefesi yıkılmıştır. Minareye bitişik Mahmud Kızı Raziye Hatun diğer adıyla Devlet Hatun’a ait mezara bakılarak Selçuklu döneminde camiyi bu kişinin yaptırdığı da söylentiler arasındadır. Devlet Hatun’un Selçuklu Sultanlarından hangisinin hanımı olduğu bilinmemekte ise de, Danişmend Oğullarından Muzafferü’d-din Mahmud’un kızı olabileceği düşünülmektedir. 

Raziye Devlet Hatun

Anadolu Selçukluları döneminde XIII. asırda Konya’da yaşamış bir sultan hanımdır.

Danişmendoğullarından Yağıbasan oğlu Sinanüddin Yusuf’un oğlu Muzafferüddin Mahmut Bey’in kızıdır. Muhtemelen I.İzzeddin Keykavus’un hanımıdır. Bedreddin Biremoni’nin de kız kardeşidir. Biremoni Malatya Sancağına bağlı Kahta kazasının bir köyüdür. Bu köy Danişmendoğulları zamanında başşehir idi. Raziye Devlet Hatun ve babasının da bu Biremoni ailesinden geldiğini mescit ve kervansaray adına vakfettiği vakfiyelerden ve Kadınhanı’ndaki kervansaray’ın kitabesinden öğreniyoruz.

Türk tarih ve geleneğine göre birçok vesika, kitabe ve vakfiyelerde hükümdar ailelerinden olan hanımlardan Devlet Hatun diyerek bahsedilmektedir. Muzafferüd-din Mahmut kızı olan Devlet Hatun’un asıl adı ise; Raziye. Raziye Devlet Hatun H.620 (1223) yılında öldüğü zaman Konya’da yaptırdığı caminin bahçesine defnedilmiştir.
Kardeşi Bedreddin Biremoni tarafından bu camiye bir minare yaptırılmış olup, bundan sonra bu cami Güdük Minare (Hatuniye Camii) diye de anılmaktadır. 

Minaresi

Mescid, 1873’te Konya Ticaret Mahkemesi reisi Hacı Mehmed Efendi tarafından ahşap örtülü kerpiç, 1957’de de mahalle halkı tarafından ahşap örtülü kâgir bir bina olarak yeniden yaptırılmıştır. Mescidin ise sadece orijinal minaresi ayakta kalmıştır. Tombulluğu ve kısalığı yüzünden Kütük minare şöhretini taşıyan bu minare taş işçiliği açısından eşsiz bir abidedir. Minarenin alt kısmı küpüne kadar taşla, üstü tuğla ile yapılmıştır. Mimar yüzlerden ve yüzlerin keskin köşelerinden şerefe yuvarlağına geçerken büyük bir hüner göstermiştir. Burada istalaktitler büyük bir maharetle yapılmış, yüzlerine ve yanlarına intikal noktalarına renkli çinilerle, mozaiklerle hendesenin en zor şekilleri bir fırçadan çıkmış gibi işlenmiştir. Sanatkâr her istalaktit yaprağına başka bir süs kullanmak suretiyle yeknesaklığın verebileceği sıkıntıyı gidermiştir. İki çinili ve mozaikli kuşak, şerefeyi alttan bir kurdele gibi sarmıştır. Şerefeden külâh altına kadar minare bedenine dört köşeli ve yıldız şekilli mavi çiniler serpilmiştir.

Kitabesi

Minarenin batı tarafındaki bir çini çerçeve içindeki bozu bir imla ile yazılmış kitabede, bu imareti, Alâeddin Keykubâd döneminde emirül müminin olan Bedreddin Bermoni b. Hacı Mahmud ve binanın yapılış tarihi H:627 senesi yazılıdır. 1476 senesi Karaman ili evkafını tespit edilen defterde vakfın kadim olduğu ve vakfiyesinin görüldükten sonra, “Vakf-ı mescid-i Devlet Hatun binti Biremoni, der nefs-i Konya. Vakf-ı derm mescid-i Devlet Hatun binti Bremoni, der nefs-i Konya” yazılıdır. Bu camiye gelir olarak Saideli vilayetine bağlı Meydan(Meydanlı), Seyrekviran ve Kalamıça (Gelemiş) çiftliklerini ve Konya’da üç dükkân ile iki evi vakfetmiştir.