• Piri Mehmed Paşa tarafından 1523 yılında yaptırılan külliye, camii, medrese, zaviyeden müteşekkil bir Osmanlı eserler topluluğudur. Uzun yıllar kaderine terkedilen zaviye kısmı, 1990’lı yıllarda Hayra Hizmet Vakfı tarafından restore edilerek ticarethaneye dönüştürülmüştür.

Cami, matbah ve zaviyeden ibaret olan Piri Mehmet Paşa Külliyesi, Osmanlı dönemi eserler topluluğu olup, Konya’nın Karatay İlçesi Aziziye Mahallesi (eskiden Piri Mehmet Paşa Mahallesi), Piri Mehmet Paşa Sokağı’ndadır.

Külliye, Yavuz Sultan Selim ile Kanuni Sultan Süleyman’a vezirlik yapmış olan Piri Mehmed Paşa tarafından 1523 yılında yaptırılmıştır.  Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde olup tescilsiz bir yapıdır.

Piri Mehmet Paşa Zaviyesi

Caminin batı bitişiğindeki matbah ve yol aşırı kuzeyindeki U şeklindeki zaviyesi ile günümüze gelmiş bir Mevlevî zaviyesidir. Vakfiyesinden bu yapılardan başka hankâh, hamam, kiler, fırın gibi unsurlara sahip olduğu anlaşılmaktadır.

Zaviyeye ait bir ev (misafirhane) aynı sokak üzerinde batıda bulunmaktadır. Zaviye-medrese

odalarının U şeklindeki plânı klasik Osmanlı döneminde camiye medrese uygulamasının

Konya'daki tek örneğidir. Caminin kuzeyinde yer alan zaviyede zamanında avluya açılan ocaklı, beşik tonozla örtülü öğrenci odaları bulunuyordu.

1521 senesinde Piri Mehmed Paşa tarafından Mevlevî şeyhi Sinan Dede adına yaptırılan zaviye, restore edilerek uzun zamandan beri baharatçı dükkânı olarak kullanılmaktadır. Tarihçi Yusuf Küçükdağ ile Caner Arabacı, “muhtemelen zaviyenin 21 odasından bazıları medrese talebelerinin kalması için ayrılmıştır. 19. Yüzyılın ortalarında açık olmadığı anlaşılmaktadır. Zaten aslı zaviye olan bina, tekrar eski işlevine döndürülmüş olmalıdır” ifadeleriyle medrese zaviye karmaşasına açıklık getirmişlerdir. Günümüz itibariyle on sekiz hücreden meydana gelen medrese özelliğindeki bu yapının duvarları iç ve dıştan moloz taşlarla inşa edilmiş, hücrelerin tonozu tuğla ile örülmüştür. Bazı kaynaklar zaviyenin, camiden önce yapıldığını belirtmektedir.  1925 yılında çıkarılan Tekke, Zaviye ve Medreselerin kapatılması kanunuyla birlikte Mevlevilerin kontrolünden çıkan eser, kaderine terkedilmiş ve 1990’lı yıllarda Hayra Hizmet Vakfı tarafından restore edilerek ticarethaneye dönüştürülmüştür.

Piri Mehmed Paşa Camii

Piri Mehmed Paşa Camisi, tek kubbeli mabetlerdendir. Mâbedin kuzeybatı köşesinde minaresi yükselmekte ve kuzeyinde son cemaat yeri bulunmakta. Cami, Selçuklu eseri Siyavuş Türbesine doğu tarafından, külliyenin matbahına ise batıdan bitişiktir. Caminin kubbeleri kurşun kaplı olup, kitabesinde şu ibare dikkati çekmektedir:

“Selimoğlu Sultan Süleyman’ın asafı (veziri) ilahi vergi sahibi Cemalî Pîrî Paşa bu Mevlevî makamını yaptırdı. Tarihi de (Tanrıdan çekinen kişilerin evleri) terkib oldu.”

Devam edecek.