Tarihî Mâbedlerimiz (7)

Bulgur Tekke Mescidi

Konya’nın Meram İlçesi, Şükran Mahallesi sınırlarına dâhil olan Demirciler çarşısındadır. Yapım tarihi tartışmalı olan mescid çini süsleme özelliklerine dayanılarak 13.yy’ın son çeyreğine tarihlenir.

Anadolu Türk mimarisi örnekleri içinde alışagelmiş formların dışında kalan yapının bugün sadece mescidiyle ona bitişik bölümleri ayakta olup diğer bölümleri çevre dükkânlarının altında kalmıştır. Yapı, kesme taş ve tuğladan inşa edilmiştir.

Yapıda mimarı, banisi ve yapım tarihiyle ilgili bilgi veren bir kitabe bulunamamıştır.

Fakat eyvan ve son cemaat yerinin sağında, üçüncü ile dördüncü sütunun arasında bulunan mezar taşının üzerindeki kitabenin mescidin mütevellisi olduğu düşünülen Seyyid Ahmet’e ait olduğu düşünülmektedir. Mezar taşının üzerindeki kitabede; “Şeyh Mahmud oğlu Seyyid Ahmed-Allah toprağını pâk etsin ve cennet mekânı olsun 847 Şaban ayında öldü.” diye yazar.

Kare planlı bir mescitle buna eklenen eyvanlı bir bölümden oluşur. Mescidin içerisinde beş metre genişliğinde taştan mukarnaslı bir mihrapla bir de ahşap minber vardır. Mihrabın büyüklüğü yapının ilk halinin daha büyük olduğunu düşündürmektedir. Mescidin alt tarafı iri Gödene taşıyla, üstü ise tuğlayla yapılmıştır. Üzerini yine tuğla ile örülmüş bir kubbe örtmektedir. Mescidin doğusunda altlı üstlü iki pencere bulunur. Mescidin kuzeyinde iki kalın taş sütuna oturan tuğla örgülü yüksekçe bir eyvanı vardır. Mescidin son cemaat yerini yirmi beş kalın ağaçlı bir çatı örtmektedir. Kuzey’deki dükkânların yerlerinde eski yapının kalın ve harçlı temelleri bulunmuştur. Burası çevresi revaklı ve ortası açık bir açık hava yapısıdır.

Cephelerde alt seviyelerde kesme taş, sonrasında ise tuğla malzeme kullanılmıştır.

Mescidin içerisini ilk zamanlar dört bir tarafından 2,5 metre yüksekliğe kadar kaplayan altı köşeli mavi renkli Selçuklu çinilerinden günümüze pek fazla bir şey kalmamıştır. Zamanında mozaik çiniyle mihrabın önceleri yalnız alt kısmında görülebilen siyah ve mavi mozaikler de bugün sıvanmış durumdadır. Pencerelerin dış pervazları, Selçuklu devri mozaikleri ile süslenmiştir.

Günümüze ulaşılabilen fakat birçok onarım ve tamirat işlemi geçiren mescid, günümüzde ibadete açıktır. Konyalı, bulgurcuk denilen kaşıntı hastalığına tutulan hastaların buraya getirildiği, türbedar hastanın getirdiği ince bulguru ağzına alarak onun kaşınan yerlerine püskürtürce hastanın iyileştiğine inanıldığı için halkın buraya “Bulgur Tekkesi” adını verdiğini kaydeder.