TARİHE YOLCULUK (283)

Osmanlı’yı kuran şehir, Yeşil Bursa’yı 88’li yıllarda görüp gezmiştim. Ulu Camisinde namaz kıldığım güzel Osmanlı yurdu Bursa’yı otuz sene aradan sonra tekrar görmek ve gezmek nasip oldu.

Milli günler ile şair ve yazarların vefat yıldönümleri dolayısıyla birçok toplantı düzenlediği için “İhtifalci” adıyla meşhur olan ve “Âlem-i İslâmiyet”, “İstanbul ve Boğaziçi” ile “Yenikapı Mevlevîhânesi” diye çok değerli eserlere imza atmış olan Mevlevî Mehmed Ziya’nın, bir başka eseri de “Bursa’dan Konya’ya Seyahat” adlı kitabıdır.

Konya’nın “İhtifalci” adıyla bilinen büyüğümüz de gazeteci- yazar İhsan Kayseri’dir. Rabbim kendisine sağlık ve sıhhat versin. İhtifalci Ziya Bey, Konya’ya tayini çıkması dolayısıyla Mevlevîliğe büyük ilgi duymuş ve bu yakınlığın neticesi olarak Bursa’dan Konya’ya Seyahat’ten ayrı olarak “Konya Seyahatı Hatıratı” adlı bir eseri de mevcuttur. Bursa’da on on beş gün kalan Ziya Bey, ziyaret ile gezilip görülecek olan yerlerin bir programını çıkardıktan sonra şehri dolaşmaya başladıklarını eserinde ifade ediyor ve “Bursa’yı ilk def’a olarak ziyâret ettiğimiz cihetle bize her şeyi muhteşem ve pür-fevâ’id (faydalı) göründü” diyor.

15. Ufuk Turu’nun yapılacağı Bursa’ya yolculuğumuz, Yüksek Hızlı Tren’le 9 Mayıs Çarşamba günü saat 13.00’da Konya Garından Eskişehir üzerinden Bozüyük’e kadar, Bozüyük’ten de Bursa’ya Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne ait otobüslerle iki saat olmak üzere tam dört saat sürdü.

İkindiye doğru ulaştığımız ve konaklayacağımız Hotel Gold Majesty’in dört yıldızlı havuzu, saunası ve hamamı olmayan içkisiz bir otel olduğunu resepsiyondaki görevliden öğrendim. Yâni iki yüze yakın kişiden oluşan kafilemize uygun bir otele gelmiştik. Bu otel de Bursa’nın yeni Avrupaî yüzü olan Nilüfer ilçesinde idi.

Bozüyük’ten itibaren her geçtiğimiz yer yemyeşil idi ve Yeşil Bursa’ya geldiğimiz, gözlerimiz yeşile doyunca anladık. Hakikaten Bursa, adı üstünde “Yeşil Bursa” idi. Şair Mustafa Duyar da, şiirinde öyle diyor: “Kayı boyu burda bir temel atmış/  Osmanlı yurdudur bu yeşil bursa/ Ülkeler kazanmış yurduna katmış/ Osmanlı yurdudur bu yeşil Bursa.” Bir başka güzel şairimiz Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Bursa’da Zaman” şiiri ise muhteşemdir. O şiiri Eski Bursa’yı çok güzel anlatıyor. Tanpınar, bir mısraında “Ovanın yeşili, göğün mavisi/ Ve mimarilerin en ilahisi” diyor, gezip gördüğü o zamanki Bursa ile ilgili. Tophane Tepesinden Yeşil Bursa’yı temaşa ettiğinizde, “mimarilerin en ilahisi”nin yer aldığı Bursa’daki o güzelim mimarinin yerini çarpık yağılaşmanın bir ürünü olan mimari yapıların yer aldığını, o güzelim eski yapıların kaybolduğunu ve yerini gökdelenlere ve çok kötü inşa edilmiş olan çok katlı Toki sitelerine terketmiş olarak bulduk. Şehrin sulieti o kadar bozulmuş ki, kale içinden bile Ulu Camiî’nin fotoğrafını çekmekte bile zorlandım.

Ben de Ziya Bey gibi Osman Gazi Türbesinden başladım Bursa’yı gezmeye. Tophane Tepesinin kapısının girişinde sol tarafta Osman Gazi Türbesi, sağ tarafta ise rehberimiz Sait Bey’in anlatımıyla bir kilise üzerine inşa edilmiş olan Orhan Gazi Türbesi bulunuyor.

Osman Gazi ve Orhan Gazi türbeleri ile Tophane Tepesi’ni Cuma günü saat on sekiz sularında gayet rahat ve huzurlu bir atmosferde ziyaret ettiğim için büyük bir haz aldığımı söyleyebilirim. Cumartesi aynı tepe ve mekânlara geldiğimizde o kadar çok kalabalıktı ki, rahat bir şekilde ziyaret etmek pek mümkün olmadı.

“Cennet’ten bir köşe Yeşil Bursa” ile ilgili izlenimlerimi elbette anlatacağım. Ayrıca Bursa’nın bir program dâhilinde gezilip görülmesi gereken yerlerinin bir listesini de çıkartıp istifadelerinize sunacağım.

Osmanlı’yı kuran şehir Bursa ile ilk karşılaşmam 88’li yılların kar atıştıran bir mevsimine denk gelmişti. Ulu Camisinde namaz kıldığım, Osman Gazi ve Orhan Gazi türbelerini ziyaret ettikten sonra tepeden baktığınızda Yeşil Türbe’nin göründüğü o güzel şehir Bursa’yı otuz seneden sonra tekrar görmek ve gezmek nasip oldu. Şehirlerin saklı kalmış yüzleri “Şehrengizler” önemlidir. Lamii Çelebi’nin “Bursa Şehrengizi: 640 Beyit” olduğunu öğrendim. Şehrengizlerin kültür tarihi açısından en büyük özelliği şehirlerin o günkü durumları, kültürleri, gelenek, görenekleri, fiziki yapıları hakkında bilgi vermesidir. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Beş Şehir’i, Mustafa Armağan’ın yazdığı “Bursa Şehrengizi”, Kâmil Uğurlu’nun “Konya Şehrengizi” bunlar arasındadır.

YARIN: Dünyevileşen şehir Bursa’dan acı izlenimler…