1914 yılında Osmanlı İmparatorluğunda İstanbul’da 110, İzmir’de 22, Suriye’de 25,diğer yerlerde 30 olmak üzere toplam 187  motorlu araç vardı.  Koskoca Osmanlı ordusunda topu topu 6 adet kamyon bulunmaktaydı. Kasım ayında Trabzon-Erzurum arasında 4 yük kamyonu, 826 kağnı arabası,1675 adet deve ve toplamı 365 olan eşek, at ve katır ulaşımı sağlıyor bir kolun gidiş dönüşü 30 günde tamamlanıyordu. Yani ordunun bir günlük ihtiyacı 30 günde tamamlanıyordu. En ilginç olan ise Bitlis valiliği sevkiyat için insan malzeme bulmuş fakat çuval temin edememiştir. İstanbul’dan 10 bin çuval gelinceye kadar iş işten geçmiştir. Sizlere 100 yıl önce Erzurum-Sarıkamış arasında 1914 Aralık’ı 1915 Ocak aylarında 150 km uzunluğunda 100 km genişliğinde bir cephede -23 ile -36 derece soğukta karlarla kaplı Allahuekber dağlarında savaşan ve şehit olan 90 bin Mehmetçiğimizin trajik hikayesin anlatmaya çalışacağım.

Sarıkamış Savaşı fazla bilinmeyen, okullarda iki satırla geçiştirilen bir savaştır. Bunun nedeni Enver Paşa, Sarıkamış’a ait her şeyi yaktırmış, imha ettirmiştir. Savaş tarihi araştırmacılar Türk kaynaklarında az olduğundan bu konuda genelde Rus ve Alman kaynaklarından faydalanmışlardır. Ancak günümüze kadar Sarıkamış ile ilgili belgeler o kadar çoğalmıştır ki şu anda ise Sarıkamış araştırmalarının kaynakçası bile bir kitap büyüklüğündedir.

Türk halkı, Enver Paşa sansürü nedeniyle Sarıkamış Savaşı ve kayıplardan 5 yıl, 8 ay, 13 gün sonra Ruslara esir düşen ve Sibirya’daki  esirlikten dönen Kurmay Yarbay Şerif Köprülü (İlden) in anılarını 1921 yılında yayınlamasıyla öğrenmiştir.

28 Haziran 1914’te Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinand’ın ölümüyle başlayan savaş Avrupa’yı sarmış, Almanlar 1 Ağustos 1914’te Rusya’ya savaş açmışlar. 2 Ağustos 1914’te Alman elçisi ve Enver Paşa gizli bir antlaşma yapmışlardır. Bundan sadece 3 kişinin haberi vardı; Sadrazam Sait Paşa, Dâhiliye Nazırı Talat Paşa, Meclisi Mebusan Başkanı Halil Menteşe. En ilginç olanı ise padişahın haberi bile olmamıştı. Padişahın bundan Alman İmparatoru Wilhelm’e gönderilecek nüsha imzalatılırken haberi olmuştu. Bunun nedeni Enver Paşa ve İttihat Terakki’nin ipleri eline alması II. Abdülhamit’in tahtan indirilmesi ve sarayda 32 yıldır tutuklu olan 67 yaşındaki Mehmet Reşat’ın padişah yapılmasıydı. Yani tahtta dünyadan habersiz, Avrupa’daki sanayi devriminden habersiz padişahın olmasıydı.

Almanların Rusya, İngiltere ve Fransa ile savaşa girişince iki gemisi Goben ve Breslav adlı gemiler Akdeniz’deydi ve amiral Wilhelm Souchon komutasındaki gemilerin Cebelitarık İngiliz kontrolünde olduğu için kapana kısılmıştı. Alman elçisi Wagehhaynm Enver Paşa’ya gelmiş iki geminin Osmanlı donanmasına katılmasının Karadeniz’e, güç katacağını söylemiş. Enver Paşa gemilerin satın alındığını ilan etmiş ancak o dönemde Osmanlı maliyesi tamtakır olduğu için hiç kimse buna inanmamıştır. Gemiler Yavuz ve Midilli adını almış. Alman denizcilerin başlarına fes geçirilmiş. Kırmızı feslerin altında yağız, karakaşlı, kara gözlü, pala bıyıklı denizcilerin yerine sarı saçlı, mavi gözlü, tüysüz Alman delikanlılar vardı. (devam edecek)