Yusuf Alpaslan Özdemir

Yusuf Alpaslan Özdemir

TYB YAZARLIK OKULU DERS NOTLARI

TYB YAZARLIK OKULU DERS NOTLARI

TYB Yazarlık Okulu seminerlerinin ikinci dersi Ankara’da, D. Mehmet Doğan tarafından icra edildi. Genç öğrencilerin ağırlıkta olduğu, kalabalık bir dinleyici grubu salondaki yerlerini almıştı. ‘Haber yazısı’ konusunun odağa alındığı derste, ayrıca Tanpınar’ın Beş Şehir adlı eseri üzerine de bir değerlendirme yapıldı: ‘ Beş Şehir’de sıkça Evliya Çelebi Seyahatnamesi geçer, bu eser edebiyat için önemli metinler içerir. En uzun İstanbul, en kısa Ankara anlatılmıştır. Konya gözlemlerine ‘Bozkır’ın tam çocuğudur’ nitelemesiyle başlanması muhteşemdir. Şehir izlenimlerinin tarihi geçmiş ve çeşitli ağızlardan anlatılan bilgilerle desteklenmesi Beş Şehir’in ehemmiyetini arttırmıştır.’
‘ Çok alfabe değiştirdiğimizi, eski metinlerimizi okuyup anlayamadığımızı’ ifade ederek derse giriş yapan Doğan; ‘ Konuşmak gibi yazmayı da alışkanlık haline getirmeliyiz. Bunun en kolay yolu günlük tutmak. Elimiz, zihnimizle birlikte çalışsın. ‘ uyarısında bulunduktan sonra haber yazısı konusunda özetle şunları anlattı: ‘ N’ber, nasılsın bile bir haber alma ihtiyacından doğar. Eskiden haberler meydanlarda sözlü olarak iletilirdi. Şimdi ise haberin her türlü kanaldan yayıldığı bir ortamdayız. Kısa haberi, yani gazete haberini iyi yazarsak, şiir hikaye ve romanda da bunun faydasını görürüz.’

Haberin prensiplerinin sadelik, açıklık, kesinlik ve doğruluk olduğunu yineleyen D. Mehmet Doğan, bunları kısaca özetledikten sonra haberde söyleyeceğimizi direkt söylememiz gerektiğini, tereddüt etmememizi ifade ettikten sonra haber metninde, okuyucunun kapasitesinin ve kültür seviyesinin de göz önünde bulundurması gerektiğini söyledi:  ‘ Uzun cümle kurmamalıyız. Paragraf, belli bir fikri ifade içindir, başka bir fikre geçtiğimizde paragrafı da yenilemeliyiz. Kelime bilgisi, kelime hazinemizin geniş olması da çok önemlidir.’
1980’lere kadar haber dilimizin miş’li geçmiş zamanla oluşturulduğunu belirten Doğan, televizyonun hayatımızı ve haber anlayışımızı da kökten değiştirerek günümüzdeki halini aldığını söyledi. 
5N1K kuralına, başlığın haberi anlatacak şekilde olmasının önemine ve başlığın, haberin vitrini de olduğuna, başlığı okuyanın haberde ne okuyacağını bilmesini de belirten D. Mehmet Doğan; ters piramit kaidesi( en yaygın kullanılan teknik. Bilgilerin ilgiye göre azalan bir sıra takip etmesi esasına dayanır. Sırasıyla haberin özeti, zarar görenin görüşü, zarar tarif edilir, zarar veren tarafın tanıtılması ve ayrıntılar yer alır), normal piramit kaidesi( ayrıntıdan esasa gidilir ve birçok edebi metin böyledir), yoruma dayalı kare/dörtgen kaidesi gibi teknikler hakkında da bilgi verdi. 
Ahmet Haşim’in tüm nesirlerinin okunmasını tavsiye eden Doğan, yaşantımız ne kadar zengin olursa, yazacaklarımızın da o denli çok boyutlu olacağını belirtti, bir metnin nasıl anlaşılacağı üzerine de bilgi verdi: ‘ Bir metin nasıl anlaşılır? Dil ve bağlamla. Dil bir topluma aittir ve tarihidir. Hiçbir metin de bağlama bağlı olmadan var olamaz. Sadece metnin dilini değil, bağlamını da bilmeliyiz, yani metnin arka planı da çok önemlidir. Örneğin; İstiklal Marşı’nı hazırlayan ortamı, nasıl bir mücadele sergilendiğini, ne tür fedakarlıklar yapıldığını bilmeden hakkıyla anlayamayız milli marşımızı…’
İçinde ‘yazı’ kelimesi geçen kısa metinlerde, yazı kelimesinin hangi anlamalarda kullanıldığı uygulaması, Nurettin Topçu’nun Varolmak isimli eserinin okunması ödeviyle, bu haftaki ders de hitama erdi.
TYB Ankara’da gelecek haftaki dersten hemen sonra, moderatörlüğünü Necip Tosun’un yapacağı ve Kurtuluş Kayalı’nın konuk olarak katılacağı ‘Kırklar Meclisi’ sohbeti de güzel bir armağan olacak TYB müdavimlerine...

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,çok uzun ve ilgili içerikle alakasız,
Türkçe karakter kullanılmayan yorumlar onaylanmamaktadır.
Yusuf Alpaslan Özdemir Arşivi
SON YAZILAR