TARİHE YOLCULUK (105)

• “Konya’yı tekrar basma fikriyle hareket eden ve düşmanla işbirliği yapan Delibaş’a karşı şiddetli bir nefret uyanmıştı. Bilhassa onun Yunanlılarla işbirliği edişi, şimdi düşman menfaatleri için çalıştığı haberi her tarafa bomba tesiri yapmış, biran evvel yakalanması için gayret edilmişti.”

Delibaşı Mehmed tekrar sahnede…

Vali Galip Paşa’nın zamanında Delibaş Mehmet tekrar Konya’ya dönmüş ve ikinci bir hadise daha çıkartmak istemiştir. Şöyleki:

Delibaş, İstanbul’a geldikten sonra İngilizlerle ve onların vasıtasıyla da Yunanlılarla temas etmiş, Beyoğlu’ndaki Yunan Konsoloshanesinden alınarak İngilizler tarafından vize edilen bir kollektif pasaportla, arkadaşları ile birlikte İzmir’e hareket etmiş, orada Yunan Başkumandanı General Papulos’la görüşmüş, onun iltifatlarına nail olmuştur! Bilâhare 1921 yılı 15 Temmuz’unda Metaksas’la konuşan Delibaş, Manisa’daki Türklere karşı çarpışan 57’inci alaya mülâzım unvanıyla gönderilmiştir.

Delibaş Manisa’ya geldiği zaman Yunan Kumandanı, Türk esirlerini toplayarak, “Delibaş’ın maiyetinde çalışmak isteyenleri serbest bırakarak, kendilerine hayvan, silah ve teçhizat verileceğini” söylemiş, “belki de bu suretle kurtuluruz” düşüncesiyle kırk-elli kişi bu teklifi hemen kabul etmişlerdi.

Bunun üzerine Delibaş’ın eline şu vesika verilmişti:

“Y. Fırkası Kumandanlığı

İkinci Şube

Hamili varaka Mehmed Bey (Delibaş) ve arkadaşları Asya-ı Sagir Umum Kumandanlığının emrettiği şeyi yapacaktır. Ve aynı zamanda “….” Mevkiinde bulunan üç numaralı Yunan çifte nöbetçileri tarafından serbest bırakılacaktır. Bunların arkasından aynı vaziyet ile geleceklerinde serbest bırakılması. 18 Temmuz 1921

No: 927. Yanında kırmızı bir bayrak taşıyacaktır.

C.Kakis.” (*)

***

Vesikada (emredilen şey) şu idi. Delibaş maiyetindekilerle birlikte Afyon cephesine geçecek, Afyon-Bozantı arasındaki Demiryolu köprülerini atacak, Karaman taraflarına geçecek, muvaffak olabilirse, Türk Ordusunu arkadan vuracaktı. Belki de Konya’yı tekrar basması düşünülmüştü. Delibaş’ın düşman kuvvetleri tarafından bir oyuncak gibi kullanıldığı ve harekâtı hükümetçe malûmdu. Söke mutasarrıfı (sancak yöneticisi) Halil Türkmen, Delibaş’ın harekâtını günü gününe bildiriyordu.

***

Birkaç gün sonra Kadınhanı Kaymakamı Bekir Sami, Vilâyete bir tel çekerek, Delibaş’ın Akşehir istikâmetinden Konya hududuna girdiği, Atlantı’da Çerkez İlyas ile gizlice görüştüğü ve Konya’yı basmak üzere teklifte bulunduğu, onun da bazı vaadlerle başından savdığı, İlyas’ın vaki olan müracaat ve ihbarına atfen bildiriliyordu.

Bu arada Vali ve Kumandan Galip Paşa, vaziyeti Dahiliye Vekâletine bildirdiği gibi, lâzım gelen tedbirleri almış, Delibaş’a yardı edilmemesi, nerede görülürse ihbar edilmesi için bir beyânname neşretmiş, aynı zamanda biri Zıvarık, diğeri Sille-Zaladın istikâmetlerine de iki müfreze göndermişti. Bir ara Delibaş’tan hiçbir ses seda çıkmamıştı. Üç beş gün geçince Evliya Köyü muhtarı bir ihbarda bulunmuştu; Delibaş bir akşam evvel köylerine gelmiş, güya üç yüz kişilik kuvveti için yemek, hayvanlarına arpa saman hazırlamalarını söylemiş, köylüler de afallamışlar, Delibaş hemen bir dümen çevirerek:

“-Biliyorum, siz fakirsiniz ancak elli-altmış kişilik hazırlayın fazlasını buraya getirmeyelim. Diğer köylere misafir edelim” demiştir. Ve o gün Evliya köyüne elli kişi gelip konaklamış, yiyip içmişti.

Bu haber Vilâyete gelir gelmez Merkezden Jandarma Kumandanı Miralay Tahir Bey kumandasında bir müfreze çıkarılmış, tekrarına mahal kalmamak üzere Silifke ve Antalya’dan gönderilecek müfrezelerin de, tayin edilen noktaları vaktinde tutmaları temin olunmuştu. Bütün tedbirler en küçük teferruatına kadar alınmıştı. Delibaş için kurtuluş yolu kalmamış gibiydi. Köylüler de çok müteyakkız (uyanık) davranıyordu. Nerede görülürse ihbar ediliyor, yakalatmak için Hükümetle işbirliği yapıyordu. Artık Delibaş ve rüfekasına (arkadaşlarına) karşı şiddetli bir nefret uyanmıştı. Bilhassa onun Yunanlılarla işbirliği edişi, şimdi düşman menfaatleri için çalıştığı haberi her tarafa bomba tesiri yapmış, biran evvel yakalanması için gayret edilmişti.”

(*) Bu vesika, Delibaş öldürüldükten sonra üzerinde bulunmuş. Konya Valiliğine teslim edilmiş, tercümesi de 8 Eylül 1921 tarihli Babalık gazetesinde neşredilmiştir.

YARIN: Delibaş’ın öldürülüşü ve Babalık gazetesindeki makale…