Kiber: kebere, gebre, kapari bitkisi. Yunanca fiyares, İran’da gözek denir. İki türlü meyvesi vardır.

Bir türü habbî benzeridir bir türü de salatalık meyvesi benzeridir. Buna keber / kapari salatalığı da derler. Oldukça keskindir. Şarap kaynarken küpüne bu salatalıktan atsalar derhal kaynamayı durdurur. Hardal da aynı işi görür.

Kaparinin iyisi bahçede yetişendir. Ama en faydalı kısmı kökünün kabuğudur. Tabiatı ikide sıcak ve kuru üçte çözücüdür. Kök kabuğunda acılık, yakıcılık ve kabızlık vardır. Sıraca hastalığına, vücuttaki sertliklere çözücü etki yapar.

Çirkini, azmış habis urlara, romatizmaya, siyatiğe ve ağrılara sancılara, adale rahatsızlıklarına kullansalar faydalı olur. Kökünün kabuğu diş ağrısına gayet faydalıdır. Dalak ilacına arpa unuyla yararlı olur. Yemesi de bandajla sarması da aynı etkiyi gösterir.

Eğer kapariyi arpa unuyla yerse, dalaktaki sevdayı, ağır ahlatı atar. Ham ahlatı ishal eder, adet kanını sürer, kurtları döker. Cinsel arzuyu kamçılar. Bütün zehirlerin panzehridir. Sirkeye koyup yenilse tıkanıklıkları açar. Sertlikleri yumuşatır. Mideden balgamı paklar. Kapari başlı başına bir panzehirdir. Kökü kabuğu yıllanmış sirkeyle alacaya sürülse şifa olur.

Diskoridos görüşüne göre tazesi ve meyvesi tuzla yenmelidir. Bu takdirde içi yumuşatır. Ama mideye kötüdür. Susuzluk getirir. Meyvesinden 30 güne kadar her gün şerbetle ikişer dirhem içilse dalak şişliğini tahlil eder. İdrarı sürer, kanı ishal eder. İçilmesi romatizmaya faydalıdır. Eğer çiğnenirse balgamları kırar. Tohumunu sirke ile pişirip haşlanmışıyla mazmaza yapılsa diş ağrısını giderir. Eğer kökünün kabuğunu eski sirkeyle karıştırıp alaca hastalığına sürülse şifa olur. Yaprağıyla kökünü dövüp sıraca hastalığına ve sert şişliklere kullansalar çözer. Eğer taze iken dövüp suyunu kurt olan kulağa damlatsalar kurdunu kırar.

Basri görüşüne göre kiberin meyvesi ve yaprağı ikisi de güçlüdür. Beraber kullanılsa daha da güçlüdür. Ama tek başına meyvesi daha güçlüdür. Kökü, dallarından daha güçlüdür. Kökünün kabuğu hararette fazladır. Tabiatı sıcak ve kurudur. Mideye yaramaz olur. Sirke ile alınması zararını önler. Bu takdirde mideye zarar vermez.

Farisi görüşüne göre kiber, panzehirdir. Ağız kokusunu güzelleştirir. Gazı dağıtır. Cinsel arzuyu kamçılar.

Cevzi görüşüne göre kiber göz pınarında olan kabarcıklara şifa olur, yaşlılar basura tütsü yapsalar şifa verir.

Taberi görüşüne göre kökünü taze yaralara bandaj yapsalar faydalı olur. Kaynatıp suyuyla başı yıkasalar ve taze tüye sürseler döker. Eğer fülfül ve şizabla yeseler soğuktan ileri gelen ciğer tıkanıklığını önler.

Ishak bin İmran’a göre çekirdeği değersizdir. Sevdaya dönüşür. Gövdesi meyvesinden büyük olur. İbn-i Semhun görüşüne göre tüffahı ve sapları dalağa faydalıdır.

En iyi kullanım şekli şöyledir: tuzlu bir şekilde suya ıslatıp sonra tatlı suyla yıkayarak iki üç kere bunu tekrarladıktan sonra sirke içine koyup kırk gün sirke içinde kaldıktan sonra yenirse dalak hastalıklarını çözer.

Ama bunun üzerine yıkanmış zeytin dökülmelidir. Bu şekilde yenmesi mesaneye zararlı olabilir. Islahı ıstahados olur ve böbreğe zararlıdır. Islahı ban ile havlicandır.

Şapur görüşüne göre gövdesinin bedeli yaprağının tanesi olur. Arap kiberi lesaf / kebere ağacıdır ki büyük bir ağaçtır.

Zehrâvi’ye göre bedeli aynı ağırlıkta Yenbud / keçiboynuzu ağacı kökü ve tarfa / ılgın ağacı köküdür.

(Kaynak: Beşir Çelebi Mecmûatü’l-fevâid Büyük Şifa Ansiklopedisi Kiber / kapari maddesi Paris - Selanik Nüshası Çeviri Mükremin Kızılca)