Hayatta kalmanın ve sağlıklı olmanın esas şartı temiz hava, suya ve gıdaya sahip olmaktır. Bunlar olmadan hiçbir canlının uzun süre canlı kalması ve sağlıklı olması mümkün değildir. Mübarek Ramazan ayına girdik. Sağlıkla oruç tutmak için de iyi beslenmek gerek. İyi beslenmek deyince de bol kepçe yemek anlaşılmasın. Bu anlayış sağlıklı beslenmek için doğru bir tercih değildir.

İşin bir tarafında bu varken diğer tarafında da iyi besleneceğim diye ister kendi mekânlarımızda olsun, ister dışarıda (lokantalar veya özel davetler) olsun sofralarımıza envayi çeşit gıda talep ediyoruz. Geçen Ramazan ayında davet edildiğimiz bir sofradaki tabaklarda yer alan gıda çeşitlerinin 30 kadar olduğunu ve bunların çoğunun da tüketilmeden çöpe gittiğini görmüş, bulunduğum sofrada bu duruma itiraz etmiştim. Ne yazık ki bana katılan beklediğimden daha az olmuştu.

Bu Ramazan bizde ve dünyada gıda arzı açısından pek kolay geçecek gibi görülmüyor. Zira kâfi ve sağlıklı gıda hammaddeleri üretimi için, ihtiyaç kadar sulama suyu veya yağış olması elzemdir. Son yılların önemli meselelerinden olan küresel ısınma ve iklim değişiklikleri ile gıda hammaddeleri üretiminde sıkıntılara rağmen gıda israfı alabildiğine devam ediyor.

Gıda israfı ile ilgili birçok istatistikler yayınlanıyor. İstatistikilere inanırım ancak kanaatimce gıda israfı verilen bu değerlerin çok üzerinde. Zira istatistiklere girmeyen bir de sokak israfı var ki bu durum ülkemde daha çok kendini gösteriyor.

Dünya Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) raporuna göre, dünyada üretilen yıllık 4 milyar ton gıdanın sadece 2.7 milyar tonu tüketiliyor. Bu demektir ki dünyada yılda 1.3 milyar ton gıda çöpe gidiyor. Çöğe giden gıdanın maddi bedeli 1 trilyon doları aşıyormuş. Bunun 4’te biri kurtarılabilse dünyadaki 820 milyonu aşan aç insanın tamamını doyurulabiliyormuş.

FAO’nun araştırmasından Türkiye’de ortaya koyduğu duruma göre de Türkiye’de yılda yaklaşık 26 milyon ton gıda israf ediliyor, bunun finansal karşılığı 224 milyar lirayı buluyormuş. Bir anlamda kişi başına 93 kg/yıl ile en çok gıda israfının yapıldığı 10 ülke arasında 3’üncü sırada yer alıyormuşuz.

Birkaç istatistiki değer ile ülkelerin toplam gıda ve kişi başı gıda israfında durum şöyle:

Çin: 91.6 milyon ton, kişi başı 64 kilogram. Hindistan: toplam 68.7 milyon ton, kişi başı 50 kg.

ABD: Yıllık toplam 19.3 milyon ton, kişi başı 59 kg. Japonya: toplam 8.1 milyon ton, kişi başı 64 kg.

Almanya: Yıllık toplam 6.2 milyon ton, kişi başı 75 kg, Fransa: toplam 5.5 milyon ton, kişi başı 85 g. İngiltere: Yıllık toplamda 5.2 milyon ton, kişi başı 77 kg kadar.

Ülkem, insanım gıda israfında toplamda ve kişi başına alınan istatistiki değerler durumumuzu ortaya koymada korkutucu rakamlara ulaşmış durumda. ABD, Japonya, Almanya, Fransa gibi gelişmiş ülkeler yanında, bizim gibi halkının çoğunluğu da Müslüman inancına sahip ülkemin haram olmasına rağmen kişi başı israfta başa koşması son derecede şaşırtıcı ve üzücü.

Türkiye’de meyve ve sebzenin yüzde 25-30’u çöpe gidiyor. Gıda israfının yüzde 39’u üreticilerde, yüzde 5’i perakendecilerde, yüzde 14’ü yemek sektöründe ve yüzde 42’si evlerde gerçekleşiyormuş. Bir taraftan gıda israfında başa güreşiyoruz, diğer taraftan küresel ısınma ve iklim değişiklikleri adına en çok etkilenen ve de etkilenecek olan ülkemde su arzında daralmaların olması işin diğer tarafıdır.

Dün haberlere yansıyan Fas Ülkesinde kuraklık öyle kendini göstermiş ki, bu sene Kurban Bayramında kurban kesimi yasaklanmış. Bu durum bile bize ders olmak için yeterli olmalıdır.

Akıl, ilim ve ihlas; saygı ve muhabbetin önde olduğu, israfsız bir Ramazan ibadeti diliyorum